ترخیصیه یا Delivery Order در واقع همان سند یا حواله‌ای است که صاحب کالا، از آن برای عبور کالاهای خود به گمرک استفاده می کند. این کار از طریق شرکت حمل و نقل تعیین شده توسط صاحب کالا یا نماینده آن یعنی ترخیص کار انجام می‌شود.

به عبارت دیگر، شرکت کشتیرانی با صدور ترخیصیه به گمرک اعلام می‌کند که صاحب کالا تمام پرداخت‌های قانونی خود را به کشتیرانی پرداخت کرده است و از نظر کشتیرانی اجازه دارد محموله خود را ترخیص نماید و مانعی برای این کار نمی‌بیند. صاحب کالا با تایید کالاهای مورد نظر توسط گمرک می‌تواند ترخیص کالاهای خود را انجام دهد.

ترخیصیه از جمله مدارکی است که ارائه آن به گمرک جهت ترخیص کالا الزامی است و بدون آن امکان ترخیص وجود ندارد. شرکت حمل و نقل نیز وظیفه دارد در خصوص صدور ترخیصیه همکاری لازم را داشته باشد و آن را به صاحب کالا یا نماینده آن یعنی ترخیص کار گمرک ارائه دهد. بنابراین، ترخیصیه و اخذ آن بسیار مهم است.

اطلاعات درج شده درسند ترخیصیه

اطلاعات درج شده در ترخیصیه عبارتند از:

• مشخصات گیرنده: اطلاعات مربوط به شخص یا سازمانی که محموله را دریافت خواهد کرد یعنی نام، آدرس و سایر اطلاعات تماس.
• نام کشتی: نام کشتی که بار را حمل می‌کند.
• شماره بارنامه دریایی و تاریخ صدور: شماره بارنامه که به عنوان شناسه منحصر به فرد برای محموله استفاده می‌شود و تاریخ صدور آن.
• بندر بارگیری: نام بندری که در آن محموله به کشتی بارگیری شده است.
• بندر تخلیه: نام بندری که در آن محموله از کشتی تخلیه خواهد شد.
• تعداد و نوع بسته‌بندی: تعداد و نوع بسته‌بندی محموله، مثلاً جعبه‌ها، کیسه‌ها، پالت‌ها و غیره.
• شرح کالا: توضیح کامل در مورد محتوای کالاها، ممکن است شامل نام تجاری، مدل، شماره قطعه و سایر جزئیات باشد.
• وزن خالص: وزن کلی کالا بدون در نظر گرفتن بسته‌بندی یا وسایل حمل و نقل.
• نام شرکت کشتیرانی با موسسه حمل و نقل: نام شرکت کشتیرانی که محموله را حمل می‌کند، همراه با مشخصات مربوط به موسسه حمل و نقل مرتبط.
• مشخصات وسیله حمل: اطلاعات مربوط به وسیله حمل که محموله را از بندر بارگیری به بندر تخلیه منتقل می‌کند، مانند شماره پلاک خودرو، شماره پرواز هواپیما و غیره.
• شماره فهرست کل بار: شماره مرجعی که به کالاهای موجود در ترخیصیه اختصاص داده می‌شود و می‌تواند برای ردیابی و کنترل دقیق بار استفاده شود.

این اطلاعات به عنوان اطلاعات اصلی در ترخیصیه درج می‌شوند و می‌تواند توسط مراجع مختلف مانند گمرک، شرکت حمل و نقل و صاحب کالا بررسی شود.

نحوه اخذ یا واگذاری ترخیصیه

در حال حاضر استفاده از سامانه الکترونیکی در ترخیص کالاها و امور گمرکی  رایج شده است و بسیاری از شرکت‌های حمل و نقل از این روش استفاده می‌کنند.

در این روش، شرکت حمل و نقل کالا مشخصات صاحب کالا را در سامانه جامع امور گمرکی ثبت می‌کند و مالکیت کالاهای صاحب کالا به نام او ثبت می‌شود. سپس یک کپی از تایید این ثبت نام و امور گمرکی در وب سایت گمرک قرار می‌گیرد تا صاحب کالا بتواند آن را مشاهده کند. این روند امکان ردیابی و کنترل دقیق بر روی کالاها را فراهم می‌کند.

لطفاً توجه داشته باشید که ترخیصیه و قبض انبار دو مفهوم متفاوت هستند. قبض انبار حواله‌ای است که توسط انبارهای عمومی که مسئول نگهداری کالاهای وارد شده از صاحب کالا هستند و تحت نظر سازمان امور گمرکی ایران است صادر می‌شود. اما ترخیصیه به شرکت حمل و نقل بین‌المللی اجازه می‌دهد به سازمان امور گمرکی اعلام کند که هزینه حمل کالاها توسط صاحب کالا با این شرکت پرداخت شده است.

پیشنهاد مطالعه: رفع تعهد ارزی چیست؟

مراحل واگذاری ترخیصیه

اگر شما صاحب کالا یا یک شرکت حمل و نقل واسطه هستید، می‌توانید با استفاده از EPI خود به سامانه Epl.irica.ir وارد شده و از طریق منوی ترخیصیه وارد صفحه مربوطه شوید. در این صفحه، باید اطلاعات لازم را وارد کنید که شامل کد ملی شرکت حمل، شماره بارنامه و سایر اطلاعات درخواستی است. سپس بر روی دکمه انتقال کلیک کنید.

در مرحله بعد، سامانه از شما درخواست صحت اطلاعات را می‌کند. باید اطلاعات را بررسی کنید و در صورت تایید، دکمه "کاملاً مطمئن هستم" را انتخاب کنید. با تأیید این دکمه، ترخیصیه به شرکت حمل مورد نظر انتقال می‌یابد و اطلاعات با موفقیت منتقل می‌شود. در این مرحله، یک پیام موفقیت آمیز واگذاری ترخیصیه به شرکت یا شخص مورد تأیید شما نمایش داده می‌شود.

بعد از انجام این مراحل، صاحب کالای جدیدی که معرفی کردید می‌تواند مراحل اظهار کالا را شروع کند.

چگونه از ثبت صحیح ترخیصیه مطمئن شویم؟

برای اینکه از ثبت ترخیصیه مطلع شوید، باید ابا استفاده از سامانه امور گمرکی این کار را انجام دهید. با کلیک بر روی گزینه "بررسی وضعیت ثبت‌ ترخیصیه" می توانید از ثبت آن مطمئن شوید. پس از کلیک بر روی این گزینه، رسید ثبت ترخیصیه را به صورت الکترونیکی مشاهده خواهید کرد که دارای اطلاعات زیر است:

• کد ملی و مشخصات شرکت حمل و نقل
• شماره مانفیست
• شماره بارنامه
• مشخصات صاحب ‌ترخیصیه
• نام و مشخصات کشتی و سفر
• لیست کانتینرها و شماره آن‌ها
• واگذاری ترخیصیه

ممکن است صاحب کالا بخواهد در هر مرحله‌ای از واردات حتی پس از ترخیص کالای خود امتیاز محموله وارداتی خود را به شخص حقوقی یا حقیقی دیگری واگذار کند. در این زمان لازم است ترخیصیه از طریق صاحب کالا به شرکت و یا اشخاص حقیقی دیگر واگذار شود و این سند به نام شخص جدید صادر شود.

شرکت‌های حمل و نقلی که از طریق صاحب کالا مسئول دریافت ترخیصیه و تایید آن توسط اداره گمرک هستند را در ادامه معرفی می کنیم. بر اساس اسنادی که این شرکت‌ها از اداره گمرک اخذ می‌کنند، صاحب کالا می‌تواند به راحتی کالاهای خود را از اداره گمرک ترخیص کرده و به کشور مقصد منتقل نماید.

پیشنهاد مطالعه: ارز ترجیحی چیست؟

نکات مهم در واگذاری ترخیصیه

در واگذاری ترخیصیه ممکن است با مواردی روبرو شوید که نیاز به آگاهی و دانش کافی درباره مسائل و چالش‌های مربوطه داشته باشد.

اگر به دلایلی، صاحب کالا به سامانه EPL دسترسی ندارد، می‌تواند نام کاربری و رمز عبور خود را در واحد اطلاعاتی که نزدیک‌ترین گمرک اجرایی است، دریافت کند.

در واگذاری ترخیصیه، صاحب کالا باید هنگام وارد کردن اطلاعات شماره بارنامه و شماره مانیفست، به حروف بزرگ و کوچک و اعداد توجه کند.

اگر صاحب ترخیصیه دوم با ورود به سامانه با مشکل مواجه می‌شود، در این شرایط، صاحب ترخیصیه دوم باید از صاحب ترخیصیه اول وکالت الکترونیکی دریافت کند.

سند ترخیصیه با قبض انبار گمرکی چه تفاوت هایی دارد ؟

ترخیصیه و قبض انبار از اسناد مهم گمرکی هستند که برای ترخیص کالا مورد نیاز هستند. این دو سند از منابع و هدف‌های متفاوتی صادر می‌شوند.

قبض انبار به صاحب کالا اطلاع می‌دهد که کالاهای او در انبار گمرک و تحت نظارت انباردار نگهداری می‌شوند. این سند در هنگام ورود کالا به انباردار صادر می‌شود تا صاحب کالا از وجود و موقعیت کالاهای خود در انبار آگاه شود. ترخیصیه توسط شرکت حمل و نقل صادر می‌شود و نشان می‌دهد که صاحب کالا حساب قبلی خود را پرداخت کرده است و به این ترتیب مجاز به ترخیص کالا می‌باشد. این سند صاحب کالا را از وضعیت مالی خود با شرکت حمل و نقل آگاه می‌کند و امکان اقدامات ترخیصی را فراهم می نماید.

تفاوت سند ترخیص و ترخیصیه

ترخیص و ترخیصیه دو سند مهم در مراحل گمرکی هستند. سند ترخیص توسط گمرک صادر می‌شود و اطلاعات مربوط به ترخیص کالا را شامل می‌شود. این سند شامل ارزش کالا، تعرفه‌های گمرکی، مالیات‌های مربوطه و سایر جزئیات مرتبط با ترخیص است. به عبارت دیگر، سند ترخیص به صاحب کالا اجازه می‌دهد تا با مراجعه به گمرک، کالا را ترخیص کند و اقدامات لازم را برای تحویل یا حمل آن انجام دهد.

از سوی دیگر ترخیصیه توسط شرکت حمل و نقل صادر می‌شود. این سند نشان می‌دهد که صاحب کالا حساب قبلی خود را به شرکت حمل و نقل پرداخت کرده است و مجاز به ترخیص کالا می‌باشد. ترخیصیه به صاحب کالا اجازه می‌دهد تا کالا را ترخیص کند و اقدامات لازم را برای حمل و تحویل آن به مقصد انجام دهد.

به طور خلاصه، سند ترخیص به مراحل گمرکی و ترخیص کالا مربوط است، در حالی که ترخیصیه مرتبط با پرداخت حساب قبلی به شرکت حمل و نقل است و به صاحب کالا اجازه می‌دهد تا کالا را ترخیص کرده و اقدامات لازم برای حمل و تحویل آن را انجام دهد.