یکی از اسناد مهم در صادرات، بارنامه دریایی است. بارنامه، صاحب محموله صادراتی را مشخص می‌کند و مالکیت بار را تأیید می‌کند. نحوه تنظیم بارنامه دریایی بسیار اهمیت دارد زیرا اگر با مشکلاتی روبرو شود، ممکن است تحویل بار به گیرنده با مشکلاتی مواجه شود.

بارنامه برای اینکه معتبر باشد باید به زبان انگلیسی بوده و تمام محتویات آن به انگلیسی نوشته شده باشد. همچنین، با توجه به اینکه حمل و نقل دریایی بیشترین سهم را در حمل و نقل بین‌المللی از جمله در صادرات میوه دارد، آشنایی صادرکنندگان با روش تهیه بارنامه بسیار مهم است.

مزایای حمل و نقل دریایی عبارتند از:

سازمان بین‌المللی دریانوردی (IMO) اصطلاحات و قوانین مربوط به حمل و نقل دریایی را تعیین می‌کند. هر کشور باید عضو این سازمان باشد تا بتواند در تجارت دریایی فعالیت داشته باشد.

بارنامه دریایی چیست؟

بارنامه دریایی (Ocean Bill of Lading) یک سند حمل و نقل است که توسط حامل (carrier) یا نماینده حامل (agent) صادر و به صاحب بار (shipper) یا فرستنده صادراتی صادر می‌شود. بارنامه دریایی اطلاعات مهمی را درباره حمل و نقل بار دریایی ارائه می‌دهد و در واقع قراردادی بین حامل و صاحب بار است.

مهمترین وظیفه بارنامه دریایی، تأیید مالکیت بار و تعهد حامل در تحویل بار به مقصد است. بارنامه دریایی شامل اطلاعات زیر است:

بارنامه دریایی علاوه بر نقش حقوقی، یک سند تجاری نیز است که قابلیت انتقال و واگذاری دارد. همچنین، بارنامه دریایی به عنوان اثباتی از ارسال و دریافت بار در صورت بروز اختلافات و اشکالات قانونی می‌تواند به عنوان دلیل قابل قبول مورد استفاده قرار گیرد.

پیشنهاد مطالعه: اینکوترمز 2022

دادن اجازه به گیرنده برای دریافت ترخیصیه از لاین

برای شروع فرآیند ترخیص بار از گمرک مقصد، ارائه بارنامه به لاین دریایی از سوی گیرنده بار امری ضروری است. دو راهکار در این زمینه وجود دارد:

فرستادن اصل بارنامه با استفاده از پست‌های بین‌المللی

صادرکننده بار باید قبل از رسیدن محموله به مقصد، بارنامه را به گیرنده بار ارسال کند. با این حال، در برخی موارد ممکن است هزینه بار توسط گیرنده پرداخت نشده باشد. در این صورت، صادرکننده می‌تواند بارنامه را که در واقع سند مالکیت بار است، به گیرنده (واردکننده) ارسال نکند. در این حالت، بارنامه توسط صادرکننده نگهداری می‌شود.

استفاده از روش TELEX RELEASE

در هر حالت، ارائه اصل بارنامه به لاین دریایی ضروری است. این ارائه می‌تواند توسط صادرکننده یا گیرنده صورت گیرد. اگر صادرکننده مشکلی با ارسال فیزیکی بارنامه به گیرنده (مشتری) دارد، می‌تواند آن را به لاین دریایی یا نماینده لاین واگذار کند. در این حالت، لاین دریایی با ارسال ایمیل به نماینده خود در کشور مقصد، اعلام می‌کند که صادرکننده سه نسخه اصلی بارنامه را به لاین تحویل داده است. این بدان معناست که صدور ترخیصیه برای گیرنده بار بدون مشکل ممکن است.

توجه کنید که تا زمانی که صادرکننده بارنامه را در اختیار دارد، می‌تواند هرگونه تغییری در آن اعمال کند و به عنوان مالک محموله شناخته می‌شود. اما پس از تسلیم بارنامه به گیرنده و دریافت ترخیصیه توسط گیرنده، گیرنده (مشتری) به عنوان مالک بار محسوب می‌شود.

ساختار بارنامه دریایی

هر بارنامه باید حاوی موارد زیر باشد. البته، تفاوت در شکل صوری بارنامه بین شرکت‌های حمل و نقل دریایی ممکن است، اما این تفاوت‌ها هیچ تأثیری در جزئیات مهمی که در بارنامه ذکر می‌شوند، ندارند:

نام و آدرس فرستنده و گیرنده

نام و آدرس کامل صادرکننده (Shipper): شامل نام، آدرس فیزیکی، ایمیل، تلفن و فکس.
نام و آدرس کامل گیرنده (Consignee): شامل نام، آدرس فیزیکی، ایمیل، تلفن و فکس.
این اطلاعات باید به گونه‌ای قید شوند که قابل ردیابی و خوانا باشند. هر گونه تغییر در این اطلاعات می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند تاخیر در دریافت ترخیصیه شود. همچنین، لازم به ذکر است که هر تغییری در محتویات بارنامه نیازمند پرداخت هزینه مجدد است. بنابراین، در صورت وقوع هرگونه اشتباه یا تغییر در اطلاعات، هزینه‌های مربوطه باید پرداخت شود.

نماینده صاحب کالا

نام لاین کشتیرانی حتماً باید در بارنامه قید شود. این اطلاعات به گیرنده اجازه می‌دهد بداند که بار او با کدام خط کشتیرانی حمل می‌شود و در بندر مقصد رسیدن آن را از کدام شرکت باید پیگیری کند.

بندر بارگیری کالا

بندری است که کانتینر در آن بارگیری و بر روی کشتی بارگذاری می‌شود. لازم به ذکر است که بندر بارگیری می‌تواند با مکان تحویل یکسان باشد یا دو مکان متفاوت باشد. به عنوان مثال، شرکت حمل و نقل دریایی ممکن است بار شما را از درب کارخانه یا محل تحویل شما دریافت کند و سپس آن را در بندر مقصد به شما تحویل دهد.

اطلاعات مربوط به بندر بارگیری و بندر مقصد باید در بارنامه قید شوند تا اطلاعات دقیق در مورد مکان بارگیری و تحویل برای شما و گیرنده بار قابل استناد باشد.

پیشنهاد مطالعه: صادرات میگو

بندر دریافت کالا

بندری است که کانتینر در آن تخلیه می‌شود. لازم به ذکر است که مکان تحویل (PLACE OF DELIVERY) می‌تواند با بندر مقصد (PORT OF DESTINATION) یکسان باشد یا دو مکان متفاوت باشد.

به عنوان مثال، شرکت حمل و نقل دریایی ممکن است کانتینر را در بندر مقصد تخلیه کند و سپس آن را به مکان تحویل مشخص شده از سوی شما یا گیرنده بار برساند. در این صورت، بندر مقصد (PORT OF DESTINATION) و مکان تحویل (PLACE OF DELIVERY) با یکدیگر متفاوت خواهند بود.

به منظور دقت و شفافیت بیشتر، اطلاعات مربوط به بندر مقصد (PORT OF DESTINATION) و مکان تحویل (PLACE OF DELIVERY) باید در بارنامه قید شوند تا بتوانید به درستی مکان تخلیه بار را مشخص کنید.

نام کشتی و شماره سفر

هر کشتی دارای یک سفر مشخص است که در طول آن سفر، به بنادر مختلفی می‌رود و کانتینرها را تخلیه و بارگیری می‌کند. برای هر کشتی، لاین کشتیرانی وویج (Voyage) تعریف می‌شود.
لاین کشتیرانی وویج (Voyage) یک مسیر خاص و زمانبندی سفر کشتی را مشخص می‌کند. این مسیر ممکن است شامل بنادر مختلفی باشد که کشتی در طول سفر به آن‌ها سر می‌زند. در هر بندر، کانتینرها تخلیه و بارگیری می‌شوند و سپس کشتی به بندر بعدی در مسیر خود ادامه می‌دهد.
با استفاده از لاین کشتیرانی وویج، می‌توانید مسیر سفر کشتی را بدانید و بدانید که کشتی در کدام بنادر تخلیه و بارگیری انجام می‌دهد. این اطلاعات مهم برای برنامه‌ریزی و پیگیری صحیح بار است.

شماره‌های مرجع ویژه

در بارنامه، برای هر کالا نیاز به مشخصات عددی ویژه‌ای مانند HS Code (کد سیستم هماهنگ شده) وجود دارد. این مشخصات عددی باید متناسب با کشور دریافت کننده بار باشد. بهتر است شماره‌های مرجع ویژه را از واردکننده کالا که در کشور مقصد واقع شده است، دریافت کنید. در نتیجه، بهتر است این مشخصات را از واردکننده کالا در کشور هدف بپرسید.

طرف ابلاغ کالا

شخصی که خط کشتیرانی باید به او اعلام شود، فردی است که به وی اطلاع داده می‌شود که بار دریایی به بندر مقصد رسیده است. این افراد نباید دخل و تصرفی در بارنامه داشته باشند و به طور عمده بانک‌ها هستند.

گاهی اوقات شرکت مادر ممکن است بخواهد بداند که بار دریایی شرکت‌های تابعه به مقصد می‌رسد. در این صورت، می‌توانید نام شرکت مادر را نیز در بخش "Notify Party" درج کنید.

مقصد نهایی تحویل کالا

در برخی موارد، کشورها ممکن است فاقد دسترسی به دریا باشند،  در این صورت، برای تحویل بار به گیرنده، مکانی را به عنوان مقصد نهایی برای شرکت حمل و نقل مشخص می‌کنیم. کشتیرانی متعهد است که کالا را به محلی پس از تخلیه آن از بندر تحویل دهد.
اگر مقصد نهایی کالا و بندر مقصد یکسان باشند، در هر دو بخش از متن، نام بندرها را یکسان ذکر می‌کنیم.

مشخصات کانتینر

هر کانتینر دارای سایز، نوع و شماره خاصی است که به طور جداگانه توضیح داده شده است.
نوع کانتینرها شامل انواعی مانند یخچالی، خشک، OPEN TOP، FLAT RACK و غیره است. اما در بیشتر موارد صادراتی در ایران، از کانتینرهای خشک (DRY) و یخچالی (REEFER) استفاده می‌شود. کانتینر یخچالی به دلیل دمای ثابتی که در طول حمل و نقل تامین می‌کند، برای حمل محصولات مناسب است. بنابراین، بر اساس محصول خود، باید کانتینر مناسب را سفارش دهید. به عنوان مثال، اگر شما صادرکننده میوه هستید، بهتر است از کانتینرهای یخچالی برای حمل بار خود استفاده کنید.

سایزهای رایج کانتینرها در سراسر جهان عبارتند از ۴۰ فوت، ۲۰ فوت و ۴۵ فوت. نوع و سایز کانتینری که انتخاب می‌کنید، به طور کامل با کالایی که می‌خواهید حمل کنید، مرتبط است.
شماره کانتینر شامل یک دنباله یکتا و منحصر به فرد از چهار حرف و هفت رقم است که برای شناسایی بین‌المللی این کانتینرهای فلزی محکم استفاده می‌شود. شماره کانتینر که شامل یازده حرف و عدد است، باید در بارنامه قید شود. همچنین، تعداد کانتینرها نیز باید در بارنامه مشخص شود.

پس از بارگیری (استافینگ) کانتینر، نوبت به پلمپ کردن آن می‌رسد. شماره پلمپ باید در بارنامه ذکر شود. در صورتی که پلمپ کانتینر مخدوش شده یا باز شده باشد، ترخیص کالا برای گیرنده با مشکلات زیادی مواجه می‌شود.

علاوه بر پلمپ، روی کانتینر مهر و موم نیز قرار می‌گیرد. این علامت‌ها و شماره‌های مهر و موم به منظور اطمینان از امنیت و سلامت کانتینر و محتویات آن استفاده می‌شوند. آنها نیز باید در بارنامه یا سند حمل و نقل مشخص شوند.

به طور خلاصه، پس از استافینگ کانتینر، کانتینر پلمپ می‌شود و شماره پلمپ در بارنامه ثبت می‌شود. همچنین، بر روی کانتینر مهر و موم قرار می‌گیرد و اطلاعات مربوط به مهر و موم نیز در بارنامه قید می‌شود. این اقدامات برای حفظ امنیت و سلامت کالاها و جلوگیری از هر گونه نفوذ یا دستکاری غیرمجاز در طول حمل و نقل اهمیت دارند.

پیشنهاد مطالعه: تفاوت پروفرما و اینویس

شرح کالا

در بارنامه دریایی، بسته‌بندی و علایم مربوط به کالا نیز باید قید شود. این اطلاعات به جهت اطلاع رسانی در مورد نوع و حالت بسته‌بندی کالا و همچنین برای حفظ سلامتی آن و کانتینر استفاده می‌شوند.

اطلاعات مربوط به بسته‌بندی کالا باید شامل نوع بسته‌بندی باشد. مثلاً آیا کالا در کارتن، جعبه، کیسه، سبد و غیره بسته‌بندی شده است. نوع بسته‌بندی باید به گونه‌ای انتخاب شود که سلامتی کالا و کانتینر را حفظ کند.

علاوه بر این، علایم مربوط به بسته‌بندی کالا نیز باید در بارنامه ذکر شوند. ممکن است بسته‌بندی شامل علامت‌هایی مانند خطر، شکننده، آشامیدنی، آتش‌نشانی و غیره باشد. این علامت‌ها به منظور اطلاع رسانی درباره خصوصیات خاص بسته‌بندی و همچنین رفتار مورد نیاز در حمل و نقل صحیح کالا استفاده می‌شوند.

در مورد شرح کالا، باید نوع کالایی که قصد صادر آن را دارید، در بارنامه ذکر شود. همچنین، کد HS (Harmonized System) مربوط به کالا نیز باید درج شود. این کد مشخصه‌ای است که برای تعیین دسته‌بندی کالاها در سیستم جهانی استفاده می‌شود. اعتبار دقیق کدهای HS برای امور صادراتی بسیار حائز اهمیت است.

بنابراین، در بارنامه دریایی باید اطلاعات مربوط به بسته‌بندی کالا (نوع بسته‌بندی و علامت‌ها) و همچنین شرح کالا و کد HS آن را قید کنید. این اطلاعات جهت ارائه اطلاعات کامل و دقیق در مورد کالا و بسته‌بندی آن به مقصد نهایی و برای رعایت مقررات صادراتی بسیار مهم هستند.

وزن

در بارنامه دریایی باید اطلاعات مربوط به وزن کانتینر، وزن محموله و جمع اوزان به دقت قید شود. این اطلاعات برای محاسبه وزن کل کانتینر و محاسبه هزینه‌های حمل و نقل، تعیین نیاز به تجهیزات خاص بارگیری و تخمین هزینه‌های مربوط به حمل و نقل استفاده می‌شوند.

وزن کانتینر: باید وزن کل کانتینر (وزن خالص کانتینر به علاوه وزن بارگیری شده درون کانتینر) در بارنامه دریایی قید شود. این وزن بر اساس وزن کانتینر خالص وزنده (Tare Weight) که بر روی کانتینر مشخص شده است و وزن بارگیری شده درون کانتینر (Gross Weight) است که در مرحله بارگیری توسط ناوگان حمل و نقل اندازه‌گیری شده و محاسبه می‌شود.

وزن محموله: وزن محموله به معنای وزن خالص بار موجود درون کانتینر است. این اطلاعات بر اساس اندازه‌گیری وزن بار در مرحله بارگیری توسط ناوگان حمل و نقل یا ممکن است بر اساس اطلاعات ارائه شده توسط فرستنده کالا محاسبه شود.

جمع اوزان: جمع اوزان نشان دهنده مجموع وزن کانتینر و محموله است. برای دقت و صحت محاسبات، باید جمع دقیق این دو مقدار در بارنامه مشخص شود.

با قید دقیق وزن کانتینر، وزن محموله و جمع اوزان در بارنامه دریایی، اطلاعات مربوط به وزن کل کانتینر و بار، برای مقاصد حمل و نقل، مالی و امنیتی کامل و دقیق خواهند بود.

ابعاد محموله

 در بارنامه دریایی باید حجم محموله (بار) به واحد متر مکعب (m³) درج شود. این اطلاعات مربوط به حجم فیزیکی بار درون کانتینر است و برای برنامه‌ریزی حمل و نقل، تخمین هزینه‌ها و بهره‌وری فضای کانتینر اهمیت دارد.

حجم محموله (بار) می‌تواند بر اساس اندازه‌گیری دقیق ابعاد بار یا بر اساس اطلاعات ارائه شده توسط فرستنده کالا محاسبه شود. در برخی موارد، از ابعاد طولی، عرضی و ارتفاعی بار استفاده می‌شود و حاصل ضرب ابعاد مذکور به دست آمده، حجم محموله را تعیین می‌کند.

با درج دقیق حجم محموله (بار) به واحد متر مکعب در بارنامه دریایی، این اطلاعات برای مقاصد حمل و نقل، بارگیری، بارندگی، بهره‌برداری از فضای کانتینر و همچنین محاسبه هزینه‌ها و برنامه‌ریزی مربوطه بسیار حائز اهمیت است.

تاریخ

در بارنامه دریایی، تاریخ صدور و امضاء بارنامه باید درج شود. این اطلاعات مربوط به زمان صدور بارنامه و تاریخی که امضاء طرف‌های مربوطه روی بارنامه صورت می‌گیرد، را نشان می‌دهد.

تاریخ صدور: تاریخ صدور بارنامه دریایی نشان‌دهنده زمانی است که بارنامه تهیه و صادر می‌شود. این تاریخ باید به صورت دقیق و در قالب مناسب (مثلاً روز، ماه، سال) در بارنامه ثبت شود.

تاریخ امضاء: تاریخ امضاء بارنامه دریایی نشان‌دهنده زمانی است که طرف‌های مربوطه، از جمله فرستنده، گیرنده و حامل، روی بارنامه امضاء می‌کنند. این تاریخ نیز باید به صورت دقیق و در قالب مناسب در بارنامه درج شود.

با درج تاریخ صدور و امضاء بارنامه دریایی، اطلاعات مربوط به زمان صدور بارنامه و تاریخ امضاء آن در مستندات حمل و نقل قابل رصد و پیگیری خواهد بود. همچنین، این اطلاعات برای ارجاعات قانونی و اداری، رسیدگی به اختلافات و بررسی‌های مرتبط با بارنامه اهمیت دارند.

نرخ کرایه حمل

در بارنامه دریایی، نرخ کرایه باید درج شود. نرخ کرایه نشان دهنده هزینه‌ای است که برای حمل و نقل بار با استفاده از خطوط حمل و نقل دریایی تعیین می‌شود. این اطلاعات از طریق SHIPPING ORDER یا درخواست حمل و نقل ارائه می‌شود.

نرخ کرایه بر اساس عوامل مختلفی مانند نوع بار، مسیر حمل و نقل، فصل، ظرفیت کشتی و توافقات قبلی با شرکت حمل و نقل دریایی تعیین می‌شود. این نرخ ممکن است به صورت تعرفه ثابت، نرخ متغیر بر اساس وزن یا حجم بار، نرخ کرایه به ازای هر واحد تن یا متر مکعب و غیره بیان شود.

در مواردی که به دلایلی نظیر تحریم‌ها نیاز به SWITCH BL (بارنامه جایگزین) دارید، این اطلاعات باید به صورت کتبی و با اطلاعات مورد نیاز در بارنامه دریایی درج شود. این اقدام به منظور عدم آشکارسازی مبدا کارگو و جلوگیری از مسائل قانونی و اداری مرتبط با تحریم‌ها صورت می‌گیرد.

با درج دقیق نرخ کرایه در بارنامه دریایی و ارائه اطلاعات پایه‌ای مانند تعداد کانتینر، مشخصات کالا، بنادر مبدا و مقصد و اطلاعات فرستنده و گیرنده، امکان ارسال و دریافت بار به صورت صحیح و بهینه فراهم می‌شود و مسائل قانونی و تجاری مرتبط با حمل و نقل دریایی به خوبی رعایت می‌شود.

انواع بارنامه

در این بخش به انواع بارناه ها اشاره می کنیم:

بارنامه تمیز (Clean BL)

بارنامه تمیز (Clean BL) اصطلاحی است که در صنعت حمل و نقل و تجارت بین‌المللی به کار می‌رود. این عبارت به بارنامه‌ای اشاره دارد که در آن هیچ یک از شرایط زیر وجود ندارد: شرایط حمل و نقل نادرست، اطلاعات ناقص یا نادرست، ضمانتنامه‌های خاص. بارنامه تمیز نشان می‌دهد که بار به درستی بسته‌بندی شده و با رعایت شرایط مناسب حمل و نقل منتقل شده است.

همچنین، این بارنامه باید اطلاعات کامل و صحیحی را درباره بار، فرستنده، گیرنده، مبدأ و مقصد بار و سایر جزئیات حمل و نقل شامل شود. در این بارنامه، ضمانتنامه‌های خاصی مانند ضمانتنامه‌های کیفیت یا کمیت بار وجود ندارد. بارنامه تمیز در تجارت بین‌المللی برای تضمین صحت و سلامت بار و اطمینان حاکمیت قانونی استفاده می‌شود.

بارنامه دریایی کالای دریافت شده

بارنامه دریایی کالای دریافت شده در واقع یک مدرک قانونی است که توسط حامل (معمولاً یک شرکت حمل و نقل دریایی) صادر می‌شود و حقوق و تعهدات مربوط به حمل و تحویل کالا را در اختیار صاحب بار (فرستنده یا گیرنده) قرار می‌دهد.

بارنامه دریایی کالای دریافت شده شامل اطلاعات مهمی می‌شود که عبارتند از: نام شرکت حمل و نقل دریایی، شرایط حمل و نقل (مانند محل بارگیری و تخلیه، مبدأ و مقصد بار و زمان تحویل پیش‌بینی شده)، مشخصات کانتینرها (در صورت استفاده از کانتینر)، توضیحاتی درباره بار و تعداد واحدهای بار، امضای نماینده حامل (به عنوان تأیید دریافت بار) و مهر شرکت حمل و نقل.
بارنامه دریایی کالای دریافت شده در حقوق بین‌المللی تجارت و حمل و نقل دریایی اهمیت بسیاری دارد و به عنوان اثبات قانونی برای مالکیت و اختیار بار استفاده می‌شود.

در صورتی که صاحب بار بارنامه دریایی کالای دریافت شده را در اختیار داشته باشد، می‌تواند به عنوان مالک قانونی بار تلقی شود و حقوق و تعهدات مربوط به حمل و تحویل بار را مطابق با شرایط بارنامه اعمال کند.

بارنامه حمل مرکب (Combined Bill of Lading)

بارنامه حمل مرکب (Combined Bill of Lading) نوعی بارنامه است که در حمل و نقل بین‌المللی و مواجه با مسیرهای حمل و نقل متعدد استفاده می‌شود. در این حالت، بارنامه حمل مرکب یک مدرک جمع‌آوری شده است که شامل اطلاعات درباره حمل و نقل بار از مبدأ تا مقصد نهایی می‌شود.

به طور معمول، در یک سفر حمل و نقل بین‌المللی، بارها ممکن است برای رسیدن به مقصد نهایی از چندین وسیله حمل و نقل مختلف (مثل کامیون، قطار، کشتی) استفاده کنند. در این مواقع، بارنامه حمل مرکب به عنوان یک سند جامع استفاده می‌شود که تاریخچه حمل و نقل بار را از مبدأ تا مقصد نهایی ثبت می‌کند.

بارنامه حمل مرکب اطلاعاتی از جمله نام شرکت حمل و نقل، مبدأ و مقصد بار، تاریخ‌های حمل و نقل، اطلاعات وسایل حمل و نقل استفاده شده و سایر جزئیات مربوط به بار را شامل می‌شود. این بارنامه به عنوان سندی حقوقی و قانونی برای تأیید حمل و نقل بار و تعیین مسئولیت‌های مربوط به آن استفاده می‌شود.

بارنامه حمل مرکب به صاحب بار امکان می‌دهد تا مسیر حرکت بار را پیگیری کند و در صورت نیاز مشکلات یا تأخیرهایی را که در طول مسیر رخ می‌دهد، شناسایی کند. همچنین، این بارنامه به شرکت‌های حمل و نقل امکان می‌دهد تا در هر مرحله از حمل و نقل بار، مسئولیت خود را تعیین کنند و برای صاحب بار خدمات لازم را ارائه کنند.

بارنامه غیرتمیز یا کثیف (Unclean BL)

بارنامه غیرتمیز یا کثیف (Unclean BL) اصطلاحی است که در صنعت حمل و نقل و تجارت بین‌المللی به کار می‌رود. این عبارت به بارنامه‌ای اشاره دارد که در آن یک یا چند شرط از شرایط حمل و نقل نادرست، اطلاعات ناقص یا نادرست و یا ضمانتنامه‌های خاص وجود دارد.

بارنامه غیرتمیز ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود. برخی از دلایل شامل عدم رعایت شرایط حمل و نقل مناسب، ارائه اطلاعات نادرست یا ناقص درباره بار، فرستنده، گیرنده، مبدأ و مقصد بار، استفاده از ضمانتنامه‌های کیفیت یا کمیت بار وجود داشته باشد.

بارنامه غیرتمیز ممکن است مشکلات و ابهاماتی را در حمل و نقل بار ایجاد کند. ضمانتنامه‌های خاص می‌توانند تعارضات و خلافی‌هایی در مورد کیفیت یا کمیت بار ایجاد کنند و اطلاعات نادرست یا ناقص می‌توانند منجر به اشتباهات در تحویل بار شوند.

بارنامه غیرتمیز در تجارت بین‌المللی ممکن است باعث عدم اطمینان و عدم قابلیت اثبات صحت و سلامت بار شود. در صورت وجود بارنامه غیرتمیز، صاحب بار ممکن است با مشکلاتی مواجه شود که شامل اختلافات در تحویل بار، ادعاهای ناصحیح از سوی شرکت‌های حمل و نقل و مسائل قانونی مربوط به حمل و نقل بار باشد.

بنابراین، برای حمل و نقل امن و قانونی بار، معمولاً بارنامه تمیز (Clean BL) به عنوان یک مدرک قابل اعتماد و قانونی استفاده می‌شود که هیچ یک از شرایط نادرست، اطلاعات ناقص یا نادرست و ضمانتنامه‌های خاص را ندارد.

بارنامه مستقیم (Direct BL)

بارنامه مستقیم (Direct BL) به بارنامه‌ای اشاره دارد که در آن بار مستقیماً از مبدأ به مقصد نهایی حمل می‌شود و از وسایل حمل و نقل دیگر بینابین استفاده نمی‌شود. در این حالت، شرکت حمل و نقل مستقیماً مسئول حمل و نقل بار از یک نقطه به نقطه دیگر است و هیچ تبادل وسایل حمل و نقل میانی انجام نمی‌شود.

بارنامه مستقیم شامل اطلاعاتی مانند نام شرکت حمل و نقل، مبدأ و مقصد بار، تاریخ‌های حمل و نقل، مشخصات بار و دیگر جزئیات مربوط به حمل و نقل است. این بارنامه به صاحب بار اطمینان می‌دهد که بار به طور مستقیم و بدون توقف یا تغییر وسیله حمل و نقل به مقصد نهایی رسانده می‌شود.

بارنامه مستقیم به صاحب بار امکان می‌دهد تا به راحتی مسیر حرکت بار را پیگیری کند و در صورت نیاز مشکلات یا تأخیرهایی را که در طول مسیر رخ می‌دهد، شناسایی کند. همچنین، این بارنامه به شرکت حمل و نقل امکان می‌دهد تا مسئولیت خود را تعیین کند و برای صاحب بار خدمات لازم را ارائه کند، زیرا در این حالت حمل و نقل تنها بین دو نقطه مبدأ و مقصد انجام می‌شود و مسئولیت بارنامه‌دار بر حمل و نقل تمام مسیر قرار دارد.

بارنامه مستقیم به صاحب بار کنترل بیشتری در مسیر حمل و نقل بار و اطمینان از تحویل صحیح به مقصد نهایی می‌دهد.

بارنامه سراسری (Through BL)

به وسیله این بارنامه، شرکت حمل کننده می‌تواند محموله را با چندین وسیله مختلف حمل و نقل حمل کرده و یا محموله را از محل مبدا تا مقصد نهایی با استفاده از حمل و نقل چندمدله انتقال دهد. در این صورت، شرکت حمل کننده مسئولیت حمل و نقل کامل محموله را برعهده می‌گیرد و بارنامه سراسری به عنوان مدرک اصلی استفاده می‌شود.

بارنامه ترخیص شده (Customs-Cleared BL)

بارنامه ترخیص شده به معنای این است که کالا توسط گمرک مبدا صادر و ترخیص شده است و حقوق و مالیات‌های مربوطه پرداخت شده‌اند. این بارنامه به عنوان مدرکی از صحت و قانونی بودن صادرات استفاده می‌شود.

 بارنامه Shipped on Board

این بارنامه تأیید می‌کند که کالا به واقع روی کشتی بارگیری شده است و حمل و نقل آن به مقصد آغاز شده است. در بارنامه Shipped on Board، عبارت "Shipped on Board" به صورت واضح ذکر می‌شود.

بارنامه Shipped on Board معمولاً برای تأیید انجام شدن بارگیری و شروع حمل و نقل کالا استفاده می‌شود. این بارنامه توسط خطوط حمل و نقل دریایی یا نمایندگان آن صادر می‌شود و نشان می‌دهد که کالا واقعاً روی کشتی بارگیری شده است.

بارنامه Shipped on Board مهم است زیرا به خریدار اطمینان می‌دهد که کالا به مقصد در حال حرکت است و می‌تواند از طریق این بارنامه درخواست تحویل کالا در مقصد را مطالبه کند. همچنین، در برخی موارد، برای ارائه اطلاعات به سازمان‌های دولتی و دریافت مزایای صادراتی، نیاز به بارنامه Shipped on Board وجود دارد.

بنابراین، در صورت نیاز خریدار یا صادر کننده می‌توانند از شرکت حمل و نقل خواستار صدور بارنامه Shipped on Board شوند تا تأیید شود که کالا به واقع روی کشتی بارگیری شده و حمل و نقل آن آغاز شده است.

بارنامه نامشخص (Blank BL)

بارنامه نامشخص یا بارنامه خالی به معنای عدم وجود جزئیات مربوط به کالا و شرایط حمل و نقل در بارنامه است. این موضوع ممکن است به دلایل مختلفی اتفاق بیافتد، مانند اشتباه در صدور بارنامه یا عدم تکمیل اطلاعات مورد نیاز. در این صورت، باید بارنامه مورد نظر با اطلاعات صحیح تکمیل شود.

سوالات متداول

چه کسی مسئول صدور بارنامه دریایی است؟

خطوط حمل و نقل دریایی یا نمایندگان آن مسئول صدور بارنامه دریایی هستند. زمانی که کالا روی کشتی بارگیری می‌شود، این شرکت‌ها بارنامه را تنظیم کرده و آن را به صادر کننده یا خریدار ارائه می‌دهند.

چه اطلاعاتی در بارنامه دریایی ذکر می‌شود؟

بارنامه دریایی شامل اطلاعات مربوط به کالا و شرایط حمل و نقل آن است. اطلاعاتی که معمولاً در بارنامه دریایی ذکر می‌شود عبارتند از: نام و آدرس صادر کننده و خریدار، جزئیات کالا (مانند تعداد، نوع و وزن)، نام کشتی و شرکت حمل و نقل دریایی، بندر بارگیری، بندر مقصد و تاریخ تحویل، شرایط پرداخت و مقررات حمل و نقل.

آیا بارنامه دریایی باید به زبان خاصی تهیه شود؟

بله، بارنامه دریایی معمولاً به زبان انگلیسی تهیه می‌شود. زیرا انگلیسی به عنوان زبان بین المللی تجارت و حمل و نقل دریایی استفاده می‌شود و بارنامه باید قابل فهم برای تمامی طرف‌های مرتبط با حمل و نقل باشد.

آیا بارنامه دریایی الکترونیکی پذیرفته می‌شود؟

بله، در حال حاضر بارنامه دریایی الکترونیکی (Electronic Bill of Lading) نیز قابل قبول است. با استفاده از فناوری امضای الکترونیکی و رمزنگاری، بارنامه دریایی الکترونیکی معتبر و قابل ارائه است. این روش از سرعت و کارایی بیشتری نسبت به بارنامه برگه‌ای سنتی برخوردار است و امکاناتی مانند ردیابی آنلاین و امنیت بیشتر را فراهم می‌کند.

چه وقتی باید بارنامه Shipped on Board صادر شود؟

بارنامه Shipped on Board باید پس از اتمام عملیات بارگیری و شروع حمل و نقل کالا روی کشتی صادر شود. این بارنامه تأیید می‌کند که کالا به واقع روی کشتی بارگیریشده است و حمل و نقل آن آغاز شده است. در صورتی که صادر کننده نیاز به ذکر "حمل شده روی کشتی" در بارنامه داشته باشد، بارنامه Shipped on Board پس از بارگیری کالا روی کشتی صادر می‌شود.