یکی از تجارتهای پرطرفدار در ایران، صادرات میوه است. ایران به دلیل شرایط آب و هوایی برجسته خود در چهار فصل، شرایط مناسبی برای کشت و پرورش انواع میوه در خاک خود را دارد. این ویژگی، یک امتیاز بزرگ برای کشور ایران به حساب میآید. کیفیت بالای میوههای ایرانی نیز شناخته شده است و در بازارهای داخلی و خارجی طرفداران خاص خود را دارد..
سود قابل توجه حاصل از صادرات میوه همانند سود صادرات فرش، تاجران را به سرمایهگذاری در این زمینه ترغیب می کند. سرمایهگذاریها در حوزه صادرات میوه به خوبی انجام شده و نتایج مطلوبی را به همراه داشته است.
سیب درختی، انار، کیوی، لیمو شیرین، لیمو ترش، پرتقال، زردآلو، گیلاس، آلبالو، هلو، شلیل، آلو، انگور، خرمالو، به، گلابی و بسیاری از میوههای دیگر، به عنوان اصلیترین صادرات میوههای ایران به کشورهای اروپایی و غیر اروپایی محسوب میشوند.
افرادی که قصد دارند در زمینه صادرات میوه فعالیت نمایند، باید از قوانین صادرات میوه نیز آگاهی داشته باشند. در اینجا مراحل مهم صادرات میوه را بیان میکنیم:
صادرات میوه در ایران به دلیل آب و هوای مناسب و چهار فصل، تنوع و کیفیت بالای محصولات، به عنوان یک فرصت صادراتی خوب محسوب میشود. بر اساس گزارشات سازمان گمرک، بیشترین میوههای صادراتی ایران شامل سیب درختی، خیار، مرکبات، انار، انگور و هندوانه است. کشورهای همسایه، به ویژه کشورهای عربی مانند عراق، دبی، قطر، کویت و عمان، از بزرگترین واردکنندگان میوههای ایرانی به شمار میروند.
در سال ۲۰۲۲، ارزش صادرات میوههای ایران برای HS کد 08، برابر با 556.050 هزار دلار بوده است. از این میزان، 97.067 هزار دلار به ترکیه، 90.659 هزار دلار به آلمان و 88.282 هزار دلار به چین صادر شده است.
در سال ۲۰۱۷، ارزش صادرات میوههای ایران به مقدار ۲.۲۵۹.۸۹۱ دلار بود و در سال ۲۰۱۸ به ۱.۷۱۸.۸۱۳ دلار کاهش یافت. در سالهای ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰، ارزش صادرات مجدداً افزایش یافت و به ترتیب به ۲.۳۹۴.۰۲۳ دلار و ۲.۹۱۹.۸۵۵ دلار رسید. در سال ۲۰۲۱، ارزش صادرات میوههای ایران به مقدار ۲.۳۵۶.۸۵۳ دلار بوده است. در این زمینه، مشاهده میشود که ارزش صادرات از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰ در حال افزایش بوده و در سال ۲۰۲۱ کاهشی خفیف داشته است.
پیشنهاد مطالعه: صادرات میگو
سود صادرات میوه بستگی به عوامل مختلفی دارد و نمیتوان به طور قطعی مقدار آن را تعیین کرد. اما عواملی مانند نوع میوه، میزان مورد نظر برای صادرات، کشور مقصد و نرخ ارز مبادلهای در این زمینه تأثیر دارند.
صادرات میوه به کشورهای اروپایی معمولاً سود بیشتری نسبت به صادرات به کشورهای همسایه و منطقهای (مانند کشورهای حاشیه خلیج فارس) دارد. عوامل دیگری مانند میزان مرغوبیت میوه، بستهبندی مناسب و شیک، استانداردهای کشورهای مقصد و روش حمل و نقل کالا نیز در این زمینه تأثیرگذار هستند.
همچنین، صادرات فرآوردههای حاصل از میوهها مانند کنسانتره میوه، پودر میوه و میوه خشک به طور کلی سود بیشتری نسبت به صادرات میوه تازه دارد.
با این حال، دقت کنید که سود صادرات میوه به صورت دقیق و قطعی قابل تعیین نیست و بستگی به شرایط بازار و عوامل متغیر دارد. برای حداکثر سوددهی در صادرات میوه، توصیه میشود که اقداماتی مثل تحقیق و بررسی بازارهای مختلف و تعیین استراتژیهای مناسب، بهبود کیفیت محصولات، استفاده از روشهای بستهبندی و حمل و نقل مناسب، و تطابق با استانداردهای بینالمللی را انجام دهید.
برای صادرات میوه به خارج از کشور، سرمایه بسیار زیادی لازم نیست. با این حال، سرمایه مورد نیاز برای این فعالیت به عوامل متعددی بستگی دارد. عواملی که میتوانند تأثیرگذار بر سرمایه لازم برای صادرات میوه باشند عبارتاند از:
نوع میوه: برخی از میوهها قیمت بالاتری دارند و صادرات آنها به سرمایه بیشتری نیاز دارد. مثلاً برخی از میوههای گران قیمت مانند زعفران، انار یا انگور ممکن است نیاز به سرمایه بیشتری برای صادرات داشته باشند.
کشور مقصد: صادرات محصول به کشورهای اروپایی معمولاً نیازمند سرمایه بیشتری است. همچنین، روش حمل و نقل و صادرات نیز در این زمینه تأثیرگذار است. صادرات هوایی معمولاً نسبت به صادرات زمینی و دریایی گرانتر و پرهزینهتر بوده و نیازمند سرمایه بیشتری است.
هزینههای مربوط به بستهبندی و حمل و نقل: بستهبندی مناسب و حمل و نقل ایمن و بهینه میوهها نیز هزینههای خاص خود را دارد که باید در سرمایهگذاری مدنظر قرار بگیرد.
پیشنهاد مطالعه: صادرات سبزی خشک
صادرکنندگان میوه در ایران برای رعایت قوانین و مقررات مربوط به صادرات میوه باید به موارد زیر توجه نمایند:
ایران به دلیل داشتن آب و هوای مناسب، یکی از کشورهای برجسته در تولید و صادرات میوهها به بازارهای جهانی است. در سال 1402 بیشترین میوههای صادراتی ایران عبارتند از سیب، مرکبات، انگور، کیوی، خربزه و طالبی، انار، زردآلو و آلبالو و گیلاس بوده اند. صادرات سیب به حدود 1.5 میلیون تن رسیده و تقریباً 25٪ از کل صادرات میوه ایران را تشکیل میدهد. عراق، افغانستان و امارات متحده عربی از مهمترین مقاصد صادرات سیب ایران به شمار میروند. مرکبات نیز با صادرات حدود 1 میلیون تن حدود 17٪ از کل تجارت میوه ایران را تشکیل میدهند و به روسیه، عراق و پاکستان صادر میشوند.
صادرات انگور نیز به حدود 500 هزار تن میرسد و تقریباً 8٪ از کل تجارت میوه ایران را شامل میشود. روسیه، اوکراین و ترکیه از مهمترین مقاصد صادرات انگور ایران به شمار میروند. کیوی با حجم تقریبی 300 هزار تن و حدود 5٪ از کل تجارت میوه ایران، به روسیه، هند و چین صادر میشود.
خربزه و طالبی نیز در حدود 200 هزار تن و با وجود اینکه 3٪ از کل تجارت میوه ایران است به عراق، افغانستان و کشورهای حاشیه خلیج فارس صادر میشوند. انار با حدود 150 هزار تن و تقریباً 2٪ از کل صادرات میوه ایران، به روسیه، هند و اتحادیه اروپا صادر میشود.
زردآلو و آلبالو و گیلاس نیز با حجم تقریبی 50 هزار تن و با وجود اینکه 1٪ از کل تجارت میوه ایران را تشکیل می دهند به روسیه، ترکیه و اتحادیه اروپا صادر میشوند. این میوهها در صادرات ایران نقش مهمی دارند.
عوامل مختلفی مانند نوع میوه، کیفیت میوه، قیمت میوه، تقاضا در بازار هدف و قوانین و مقررات صادرات در تعیین بهترین کشور برای صادرات میوه نقش دارند. با این حال کشورهای عراق، روسیه، ترکیه، امارات متحده عربی، افغانستان، پاکستان، هند، قزاقستان، عمان و آذربایجان به طور کلی به عنوان بهترین مقاصد صادراتی برای میوههای ایرانی شناخته میشوند. این کشورها به دلیل داشتن بازارهای بزرگ، تقاضای قوی برای میوههای مختلف و وجود فرصتهای صادراتی متقابل مقاصد مهمی برای صادرات میوههای ایرانی محسوب میشوند.
میزان تولید سیب در کشور بهطور کلی ۷۴.۲ درصد از کل تولید میوه سیب در پنج استان آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، فارس، تهران و اصفهان است. این استانها به دلیل داشتن آب و هوای مناسب و قابلیت آبیاری مناسب در تولید سیب در کشور نقش مهمی داشتهاند و میزان تولید آنها قابل توجه است.
در زمینه تولید پرتقال نیز ۹۱ درصد کل تولید کشور در پنج استان مازندران، جنوب استان کرمان، فارس، گیلان و هرمزگان صورت گرفته است. این استانها به دلیل شرایط آب و هوایی مناسب و قابلیتهای آبیاری در تولید پرتقال در کشور بسیار موفق بودهاند و نقش مهمی در تأمین نیازهای داخلی و صادرات این محصول دارند.
در تولید انگور حدود ۵۵ درصد تولید کشور در پنج استان فارس، همدان، قزوین، خراسان رضوی و آذربایجان شرقی بوده است. این استانها به دلیل شرایط مناسب خاک و آب و هوایی در تولید انگور موفق بوده اند.
در زمینه تولید خیار سه استان تهران، جنوب کرمان و یزد با ۷۴ درصد تولید بیشترین حجم تولید این محصول را در کشور داشتهاند. این استانها با توجه به نیاز آبی بالا و شرایط آب و هوایی خاص مناطق مناسبی برای تولید خیار هستند.
بخش باغات خرما نیز به عنوان پنجمین محصول مهم بخش باغات در کشور مطرح است. ۶۳.۳ درصد از کل تولید خرما در استانهای سیستان و بلوچستان، فارس، جنوب استان کرمان و خوزستان صورت گرفته است. این استانها به دلیل شرایط آب و هوایی مناسب و خاک حاصلخیز نقاط مهمی در تولید خرما در کشور هستند.
استان هایی که گفته شد نقش مهمی در تأمین نیازهای داخلی و صادرات میوه دارند.
چه مدارکی برای صادرات میوه نیاز است؟
مدارک مورد نیاز برای صادرات میوه ممکن است شامل مستنداتی مانند فاکتور صادرات، بارنامه، گواهی اصالت، گواهینامههای بهداشت و بهداشت گیاهی، گواهینامههای استاندارد، گواهی نمونهبرداری و آزمایشگاهی و سایر مدارک مربوطه میباشد.
چه استانداردهایی برای بسته بندی میوه باید رعایت شود؟
استانداردهای بسته بندی میوه میتواند شامل ایجاد حفاظت مناسب برای میوه در حین حمل و نقل، استفاده از مواد بسته بندی بهداشتی و قابل بازیافت، برچسبگذاری صحیح با اطلاعات لازم مانند نام محصول، کشور مبدأ، تاریخ تولید و موارد دیگر باشد. همچنین، بسته بندی باید مطابق با الزامات بهداشتی و بهداشت گیاهی برای حفظ کیفیت و تازگی میوهها رعایت شود.
آیا صادرات میوه به کشورهای همسایه نیاز به مجوز خاصی دارد؟
بله، صادرات میوه به کشورهای همسایه نیاز به مجوزها و تاییدیههای خاصی دارد. این مجوزها و تاییدیهها ممکن است به دلایل بهداشتی، بهداشت گیاهی، کیفیت و استانداردهای مربوطه از سازمانهای دولتی مربوطه دریافت شود.
آیا صادرکنندگان میوه باید مالیات و عوارضی را پرداخت کنند؟
بله، صادرکنندگان میوه ممکن است موظف باشند مالیات و عوارض مربوطه را پرداخت کنند. این مالیات و عوارض ممکن است بر اساس قوانین و مقررات مالی و گمرکی کشور مبدأ و کشور مقصد تعیین شوند.