سامانه نیما به معنای "نظام یکپارچه معاملات ارزی"  می باشد و به منظور ایجاد یک بستر امن برای خرید و فروش ارز به وجود آمده است. هدف اصلی تاسیس این سامانه، برقرار کردن تعادل بین عرضه و تقاضا در دو بخش صادرات و واردات کشور بوده است.

در واقع، سامانه نیما یک ابزار است که تاجران به وسیله آن می‌توانند به طور متنوع به صرافی‌های بانکی و تضامنی دسترسی پیدا کنند و ارز مورد نیاز برای صادرات و واردات کشور را تأمین نمایند. در این مقاله به مزایا و کاربردهای سامانه نیما می پردازیم.

سامانه نیما

سامانه نیما در اردیبهشت سال ۱۳۹۷ همانند ارز ترجیحی، برای آسان تر شدن تأمین ارز و ایجاد فضای امن برای خریداران و فروشندگان به وجود آمد و برای ایجاد رقابت در میان صرافان و کلا ایجاد بازار ارز و ارتباط شفاف با سایر بازارها کار خود را آغاز کرد. در این سامانه، سه نقش برای گروه‌های مختلف تعیین می‌شود:

• واردکنندگان کالا و خدمات به عنوان متقاضیان ارز
• صادرکنندگان کالا و خدمات به عنوان عرضه‌کننده ارز
• واسطه‌گران (بانک‌ها و صرافی‌ها) به عنوان هدایت کننده منابع میان دو گروه فوق

برای استفاده از این سامانه، بازرگانان باید به سامانه جامع تجارت یکی از نهادهای درگیر با صادرات، مراجعه کرده و درخواست خود را ثبت کنند. در این سامانه، اطلاعات درخواست‌ها ثبت و پس از بررسی، به هرکدام از درخواست‌ها پاسخ داده می‌شود.

وقتی وارد سامانه جامع تجارت می‌شوید، پس از تکمیل موارد مورد نیاز، می‌توانید به بخش ثبت درخواست خود دسترسی پیدا کرده و به مراحل بعدی بروید.

کاربرد سامانه نیما

همانطور که ذکر شد، سامانه نیما ثبت تقاضای ارز را به وسیله تقاضاکنندگان، فراهم می‌کند. از طرف دیگر، فروشندگان نیز می‌توانند در این سامانه مقدمات فروش ارز خود را مهیا کنند. به این ترتیب، معاملات ارزی که خارج از نظارت بانک مرکزی انجام می‌شوند، به شدت کاهش پیدا می کند. در واقع این مورد کاربرد اصلی این سامانه است.

بطور کلی، سامانه نیما برای رسیدن به اهداف زیر ایجاد شده است و تأثیر مهمی بر نظام ارزی کشور داشته است:

• تعیین نرخ واقعی ارز کشور بر اساس مکانیسم عرضه و تقاضا به منظور یکسان‌سازی نرخ ارز.
• ایجاد یک مکانیسم شفاف و عملیاتی برای معاملات ارزی و کاهش خطا و فساد.
• ایجاد استحکام در بازار ارز کشور از طریق بازگشت ارز حاصل از صادرات توسط صادرکنندگان.
• شناسایی هویت واقعی فعالان بازار ارزی کشور.
• ایجاد بستری امن برای انجام فرآیند تسویه معاملات ارزی.

سامانه نیما به طور کلی شفافیت و استحکام بازار ارز کشور را ارتقا داده و نقش مهمی در بهبود نظام ارزی ایفا نموده است.

مزایای سامانه نیما

تأسیس سامانه نیما مزایای قابل توجهی برای نظام ارزی کشور به همراه داشته است. از مهم‌ترین تأثیرات آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

منظم کردن اطلاعات

سامانه نیما با شناسایی و دسته‌بندی صحیح ورودی و خروجی‌های ارز، به نظم دادن به اطلاعات مربوط به ارز در کشور کمک می‌کند. این امر باعث ارائه دقیق‌تر و به‌روزتر اطلاعات مرتبط با بازار ارز و نرخ ارز می‌شود.

رقابت سالم

سامانه نیما رقابت سالمی را بین صرافی‌ها ایجاد می‌کند. این سامانه موجب دسترسی برابر به اطلاعات و شفافیت در فرآیند معاملات ارز را شده و این امرباعث بهبود کیفیت کار صرافی‌ها و افزایش رقابت در بازار ارز می‌شود. این رقابت سالم به نوبه خود می‌تواند به نفع متقاضیان و عرضه‌کنندگان ارز باشد.

کاهش فساد

این سامانه با شفافیت بیشتر در معاملات ارز و ایجاد روش‌های عملیاتی معتبر به کاهش فساد و سوءاستفاده‌های ممکن در بازار ارز کمک می‌کند. این امر باعث افزایش اعتماد عمومی در بازار ارز و نظام ارزی کشور می‌شود.

ساماندهی کاربران اصلی بازار ارز

با ارائه بستر مشترک برای ثبت و رصد معاملات ارزی توسط کاربران اصلی بازار ارز، موجب ساماندهی و نظارت این کاربران می شود. این امر باعث ایجاد نظم و شفافیت در عملکرد بازار ارز می‌شود.

پیشنهاد  مطالعه: رفع تعهد ارزی در صادرات

کشف نرخ واقعی ارز طبق مکانیسم عرضه و تقاضا

با تحلیل داده‌های مربوط به عرضه و تقاضای ارز، به کشف نرخ واقعی ارز در بازار کمک می‌کند. این اطلاعات برای یکسان‌سازی نرخ ارز و تعیین نرخ منطقی و عادلانه برای معاملات ارزی استفاده می‌شود.

بالا رفتن ثبات نرخ ارز با نهادینه کردن عملیات بازارگردانی

با استفاده از سامانه نیما، عملیات بازارگردانی کاربران اصلی بازار ارز به صورت نظام‌مند و به‌روز انجام می‌شود. این امر باعث بهبود ثبات نرخ ارز و کاهش نوسانات نامطلوب در بازار می‌شود.

به وجود آمدن بازاری کارا، منصفانه و شفاف برای معاملات ارزی

سامانه نیما با ارائه بستری امن و شفاف در معاملات ارزی، به ایجاد بازاری کارا و منصفانه کمک می‌کند. با افزایش شفافیت و اعتبار در معاملات ارز، اطمینان و اعتماد عمومی در بازار ارز نیز افزایش پیدا می کند.

رتبه‌بندی اعضاء و کاربران عمده بازار ارز و اعتباربخشی آن‌هاسامانه نیما با ارزیابی و رتبه‌بندی اعضاء و کاربران عمده بازار ارز، به اعتباربخشی و تشویق عملکرد مطلوب آن‌ها کمک می‌کند. این امر بر عدالت و انصاف در تعاملات ارزی تاثیر گذار است.

ایجاد راهی امن برای انجام تسویه وجوه معاملات ارزی

سامانه نیما با ایجاد سازوکارهای امن و قابل اطمینان برای تسویه وجوه معاملات ارزی، به افزایش امنیت و کاهش ریسک‌های مرتبط با معاملات ارز کمک می‌کند. این امر باعث افزایش اعتماد و استقرار در بازار ارز می‌شود.

به طور کلی، سامانه نیما با بهبود شفافیت، منظم‌سازی اطلاعات و ایجاد رقابت سالم و ... نقش مهمی در بهبود نظام ارزی کشور ایفا کرده و می تواند به منافع اقتصادی و مالی کشور کمک کند. البته یکی دیگر از روش های امن برای پرداخت ها در صادرات، استفاده از رمزارزها در صادرات و واردات است. 

تفاوت سامانه نیما با سامانه سنا

هر کشور براساس سیاست‌های اقتصادی خود، می‌تواند ارز خود را به صورت تک نرخی یا چند نرخی تعریف کند. کشور ما، از جمله کشورهایی است که از چندین نرخ ارز استفاده می‌کنند، از جمله نرخ نیما، نرخ ارز سنا، آزاد و رسمی. نرخ ارز سنا میانگین قیمت معامله ارز در صرافی‌های سراسر کشور است و نظارت بانک مرکزی بر مبادلات ارزی داخلی را بهبود می‌بخشد و شفافیت بازار را افزایش می‌دهد. تفاوت اصلی بین ارز نیما و ارز سنا در دخالت کمتر صرافی‌ها در معاملات ارز نیما نسبت به ارز سنا است.

جمع بندی

سامانه نیما، یک سامانه‌ی نوآورانه از سوی بانک مرکزی است که در سال 1397 راه‌اندازی شده است. هدف اصلی این سامانه، افزایش نظارت و کنترل بر معاملات ارزی در کشور است. با تأسیس سامانه نیما، شفافیت در معاملات ارز به طور قابل توجهی افزایش پیدا کرده است و افراد می‌توانند درخواست خرید یا فروش ارز خود را در این سامانه ثبت کنند.

سامانه نیما بستری را فراهم کرده است که معاملات ارز تحت نظر بانک مرکزی قرار می‌گیرند. این اقدام از خروج غیرضروری ارز برای خرید کالاها و مصارفی که دولت آن را غیرضروری می‌داند جلوگیری می کند.

در واقع سامانه نیما به عنوان یک ابداع از سوی بانک مرکزی، از طریق فراهم کردن بستری برای ثبت و نظارت بر معاملات ارز، به افزایش شفافیت و کنترل در زمینه معاملات ارز در کشور کمک کرده است.

سوالات متداول

چه کسانی می‌توانند از سامانه نیما استفاده کنند؟

افراد حقیقی و حقوقی می‌توانند از سامانه نیما برای ثبت و مدیریت معاملات ارز خود استفاده کنند، از جمله شهروندان عادی، شرکت‌ها، بانک‌ها و سایر نهادها و اشخاص مرتبط با معاملات ارزی .

چه نوع معاملات ارزی را می‌توان در سامانه نیما ثبت کرد؟

در سامانه نیما، معاملات خرید و فروش ارز نقد و ارز غیرنقد (ارزهای الکترونیکی و بانکی) قابل ثبت است. از جمله معاملات ارزهای خارجی مانند دلار آمریکا، یورو، پوند استرلینگ و ...

چگونه می‌توان درخواست خرید یا فروش ارز را در سامانه نیما ثبت کرد؟

برای ثبت درخواست خرید یا فروش ارز در سامانه نیما، باید به عنوان کاربر در سامانه ثبت نام کنید و از طریق پنل کاربری خود درخواست مورد نظر را ثبت نمایید. سپس سفارش شما بررسی و پس از تأیید، می‌توانید معامله را انجام دهید.

 آیا استفاده از سامانه نیما هزینه‌ای دارد؟

استفاده از سامانه نیما برای ثبت درخواست‌ها رایگان است. با این حال، بانک‌ها و موسسات مالی ممکن است هزینه‌های خدماتی برای انجام معاملات ارزی در سامانه را اعمال کنند.

آیا سامانه نیما تأیید یا رد درخواست‌های معاملات ارز را انجام می‌دهد؟

سامانه نیما فقط بستری برای ثبت درخواست‌های معاملات ارز ارائه می‌دهد و خود به تأیید یا رد درخواست‌ها نمی‌پردازد. این وظیفه بانک‌ها و موسسات مالی است که درخواست‌ها را بررسی و تأیید یا رد کنند.