حمل و نقل و توزیع کالاها در تجارت بین‌المللی نقش مهمی دارد. شرکت‌ها باید روش مناسبی برای حمل و نقل کالاهای صادراتی خود انتخاب کنند. روشی که به‌صرفه و با کیفیت باشد و به سرعت بتواند کالا را به مشتریان تحویل دهد. عواملی مانند نیازهای کسب و کار، کشور مقصد و نوع کالا بر تصمیم صادرکننده در مورد استفاده از روش حمل و نقل تأثیر می‌گذارند.

روش های معمول و پرطرفدار برای صادرات و واردات عبارتند از حمل و نقل هوایی، حمل و نقل دریایی در صادرات، ریلی و جاده‌ای. برای اینکه یکی از این روش ها را نتخاب کنیم باید به دو عامل توجه ویژه داشته باشیم:

اولین گام انتخاب نوع روش حمل و نقل، در نظر گرفتن نوع پروژه است. برای مثال، مهم است که مشخص کنیم چه نوع کالایی قرار است حمل شود و به اندازه، وزن و نوع آن نیز توجه داشته باشیم. به عنوان مثال، در حمل و نقل مواد غذایی یا میوه، سرعت اهمیت دارد و باید کوتاه‌ترین و سریع‌ترین روش برای ارسال محموله به گیرنده انتخاب شود.

هزینه حمل و نقل نیز یکی از عوامل بسیار مهم است که علاوه بر فاصله بین مبدأ و مقصد، تا حدی به نمایندگی شرکت حمل و نقل مربوطه بستگی دارد. مقصد، قوانین کشورها، ارزش کالا و ریسک حمل و نقل نیز از عواملی هستند که در روش‌های حمل و نقل و لجستیک برای صادرات باید مدنظر قرار گیرند. بنابراین، افرادی که تمایل به انجام حمل و نقل بین‌المللی دارند، باید به طور همزمان کیفیت، هزینه، زمان و شرایط را مدنظر قرار دهند.

انواع روش های حمل و نقل در صادرات

حمل و نقل و لجستیک در صادرات چهار روش اصلی برای صادرات و واردات دارد: حمل و نقل جاده‌ای، حمل و نقل دریایی، حمل و نقل ریلی و حمل و نقل هوایی. در ادامه، به بررسی مفصل هر یک از این روش‌های حمل و نقل در صادرات می‌پردازیم:

حمل و نقل هوایی

• حمل و نقل هوایی مزایای بی‌شماری در تجارت بین المللی دارد. حمل و نقل هوایی می‌تواند اقلام را در مدت زمان کوتاهی در فواصل طولانی تحویل دهد.
• سطح امنیت این روش برای اقلام حساس بسیار بالا است.
• از حمل و نقل هوایی برای طیف وسیعی از کالاها می توان استفاده کرد.
   

معایب حمل و نقل هوایی

• حمل و نقل هوایی ممکن است هزینه‌های بالاتری نسبت به سایر گزینه‌ها داشته باشد و برای همه کالاها مناسب نباشد.
• پروازها ممکن است تاخیر داشته باشند یا لغو شوند.
• در هر فرودگاه باید مالیات پرداخت شود.
• هزینه‌های اضافی مثل سوخت و ارز معمولاً به هزینه‌های حمل و نقل اضافه می‌شود.
• برای رساندن کالا از فرودگاه به مقصد نهایی هم به حمل و نقل اضافی نیاز داریم.

بیمه باربری عمومی در سه سطح A، B یا C وجود دارد. حمل و نقل هوایی هم می‌تواند از شرایط بیمه باربری موسسه (هوایی) استفاده کند. بهتر این است که سطح بیمه با خطرات احتمالی حمل و نقل تطابق داده شود.

پیشنهاد مطالعه: آشنایی با بیمه های صادراتی

حمل و نقل دریایی

حمل و نقل دریایی یک روش مناسب برای مواقعی است که حجم و وزن کالای صادراتی زیاد است و نیازی به تحویل فوری به گیرنده نیست.

حمل و نقل دریایی به صادرکنندگان این امکان را می دهد تا حجم زیادی از کالا را با هزینه کمتری حمل کنند. استفاده از کانتینرهای مخصوص حمل و نقل، امکان حمل و نقل اضافی از طریق جاده یا راه آهن را نیز فراهم می‌کند.

معایب حمل و نقل دریایی

با این حال، حمل و نقل دریایی همچنین مشکلات خاص خود را دارد:

• حمل و نقل دریایی ممکن است نسبت به سایر روش‌های حمل و نقل کندتر باشد و تأخیرات بیشتری را به دلیل آب و هوای بد و مشکلات دریایی مانند دریافت کشتی در پهلو تجربه کند.
• مسیرها و جدول زمانی حمل و نقل دریایی معمولاً غیرقابل تغییر هستند و انعطاف پذیری کمتری نسبت به روش‌های دیگر دارند.
• پیگیری موقعیت کالا در حمل و نقل دریایی ممکن است مشکل باشد و نیاز به سیستم‌های پیچیده‌تری داشته باشد.
• دولت‌ها عوارض و مالیات‌های بندری را برای کالاها در بنادر تعیین کرده‌اند که می‌تواند هزینه‌های اضافی را برای صادرکنندگان در پی داشته باشد.
• برای رسیدن به مقصد نهایی، ممکن است نیاز به حمل و نقل زمینی نیز وجود داشته باشد، به خصوص برای مقاصدی که در کنار دریا نیستند.
• نرخ‌های حمل و نقل دریایی، هزینه‌های اضافی مانند سوخت، ارز و ریسک وقوع جنگ را هم شامل می‌شوند.

بنابراین، در صورت استفاده از حمل و نقل دریایی، توصیه می‌شود صادرکننده‌ها از بیمه برای حفاظت از محموله خود استفاده کنند. در حمل و نقل دریایی، بیمه نقش مهمی دارد زیرا ارزش کالاهای صادراتی که از طریق این روش حمل می‌شوند، معمولاً بسیار بالا است.

با این حال، بر اساس کنوانسیون‌های حمل و نقل دریایی، بیمه‌های محدودی وجود دارد. به همین دلیل، توصیه می‌شود که بیمه اضافی مانند بیمه بار عمومی بگیرید. همچنین برای حمل کالاهای خطرناک، تکمیل اظهارنامه کالاهای خطرناک (MSDS) که شامل اطلاعات مربوط به خطرات کالاهای خطرناک می باشد، الزامی است.

پیشنهاد مطالعه: نحوه تنظیم بارنامه دریایی

حمل و نقل جاده ای

• حمل و نقل جاده ای گزینه ای انعطاف‌پذیر، سریع و کارآمد در صادرات است. هزینه این روش معمولاً  نسبت به روش‌های دیگر کمتر است. هزینه‌های سوخت، نیروی انسانی و نگهداری و تعمیرات کامیون‌ها به‌طور کلی کمتر از سایر وسایل حمل و نقل است.
• شبکه‌های جاده‌ای در اکثر مناطق و کشورها به‌طور گسترده و قابل قبولی وجود دارد، که امکان دسترسی به مقصد نهایی را راحت تر می کند.
• حمل و نقل جاده‌ای به صادرکنندگان این امکان را می‌دهد که زمانبندی و برنامه‌ریزی حمل و نقل خود را به طور دقیق مدیریت کنند و نیازی به تطابق با زمانبندی بندرها و ترمینال‌ها نداشته باشند.
• در حمل و نقل جاده‌ای امکان ردیابی و پیگیری مکان کالا برای صادرکنندگان وجود دارد و آنها می‌توانند به راحتی موقعیت کالا را در طول مسیر پیگیری کنند.
• در حمل و نقل جاده‌ای، کالاها مستقیماً از مبدأ به مقصد حمل می‌شوند و خطر آسیب دیدن و از بین رفتن کالاها کمتر است.
• معایب حمل و نقل جاده ای در صادرات
• حمل و نقل جاده‌ای در مسافت‌های طولانی ممکن است زمان تحویل کالا را طولانی‌تر کند، به خصوص در شرایط ترافیک یا وقوع مشکلات فنی در کامیون‌ها.
• امکان تاخیر، خرابی کامیون و ترافیک در حمل و نقل جاده‌ای وجود دارد که می‌تواند منجر به دیر  تحویل دادن کالا شود.
• در مسافت‌های طولانی، کالاها با خطر آسیب دیدن مواجه هستند، به خصوص در صورت وجود شرایط آب و هوای نامساعد، رانندگی خشن و عدم مراعات صحیح از سوی رانندگان.
• در برخی کشورها، عوارض و هزینه‌های مرتبط با حمل و نقل جاده‌ای بالا است. این موضوع باعث می شود رقابت کاهش پیدا کند.
• در برخی کشورها، قوانین و مقررات جاده‌ای و ترافیکی متفاوت و پیچیده‌ای وجود دارد که ممکن است حمل و نقل جاده ای را تحت تاثیر قرار دهد و مشکلاتی را برای صادرکنندگان ایجاد کند.
• لذا، حمل و نقل جاده‌ای با مزایا و معایب خود، به عنوان یک گزینه قابل توجه در صادرات محسوب می‌شود. در نظر گرفتن شرایط و محدودیت‌های مربوطه در این روش ضروری است.

حمل و نقل ریلی در صادرات

حمل و نقل ریلی یک روش کارآمد و مقرون به صرفه برای جابجایی کالا است. از جمله مزایای این روش:

• وجود یک شبکه ریلی سریع در سراسر اروپا.
• سازگاری بیشتر با محیط زیست نسبت به سایر سیستم‌های حمل و نقل.
   

معایب حمل و نقل ریلی

• انعطاف‌پذیری کمی در مسیرها و جداول زمانی، به ویژه در مناطق دورافتاده دارد.
• ممکن است گران‌تر از حمل و نقل جاده‌ای باشد.
• خرابی مکانیکی یا عملکرد صنعتی می‌تواند حمل و نقل را تحت تاثیر قرار دهد.
• نیاز به حمل و نقل از یک انبار ریلی تا مقصد نهایی وجود دارد که هزینه‌ها را افزایش می‌دهد و برنامه‌های زمانبندی تحویل را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

COTIF (کنوانسیون مربوط به حمل‌ونقل بین‌المللی از طریق راه‌آهن) یک سیستم حقوقی است که در ۴۵ کشور اعضای OTIF (سازمان بین‌المللی حمل‌ونقل بین‌المللی با راه آهن) در اروپا، شمال آفریقا و خاورمیانه اعمال می‌شود. CIM (کنوانسیون بین المللی حمل و نقل کالا از طریق راه آهن) یک مقاوله‌نامه است که شرایط حمل و نقل کالاهای غیرخطرناک از طریق راه آهن را تعیین می‌کند.

قوانین CIM فقط شرکت حمل‌کننده را مسئول تضمین امنیت بار در برابر مفقود شدن یا آسیب‌دیدگی از زمان دریافت آن تا تحویل آن قرار می‌دهد. برای حمل و نقل کالاهای خطرناک که دارای کد های خطرناک سازمان ملل هستند یا حمل‌کننده آن را خطرناک می‌داند، تکمیل اظهارنامه کالاهای خطرناک (MSDS) ضروری است.

حال که با مزایا و معایب هر یک از روش‌های حمل و نقل و لجستیک آشنا شده‌اید، می‌توانید براساس هزینه حمل و نقل، کشور مقصد و نوع کالا، بهترین گزینه را برای خود انتخاب کنید.