زرشک یکی از محصولات صادراتی برتر و شناخته شده ایرانی است که سطح کیفی بالایی دارد. زرشک محصولی است که به ندرت در سایر کشورها پیدا می‌شود. به همین دلیل زرشک از مهم ترین محصولات صادراتی ایران محسوب می شود و بخش عمده‌ای از تجارت کشور را به خود اختصاص داده است.

در این مقاله به شرایط صادرات زرشک روند صادرات و سایر جنبه‌های مرتبط با این محصول کشاورزی می پردازیم.

پیشنهاد مطالعه: رفع تعهد ارزی صادرات چیست

میزان صادرات زرشک

صادرات زرشک از عوامل اصلی تولید بیشتر و بهره‌وری اقتصادی در ایران است. بر اساس امار موجود در سال ۱۴۰۱ بیشتر از ۴۲۰ هزار کیلوگرم زرشک بی‌دانه به ارزش ۴۲۳ هزار و ۶۶۱ دلار و  ۱۰۴ کیلوگرم زرشک دانه‌دار به ارزش ۱۷۵ هزار و ۵۱۲ دلار از ایران به ۲۸ کشور دنیا صادر شده است. صادرات زرشک علاوه بر توسعه تولید در داخل امکان رقابت کشاورزان شرق کشور را در کشت و ارزآوری این محصول با سایر کشورها فراهم می‌کند. صادرات زرشک با استفاده از فرصت‌های بازار جهانی و همکاری با تجار بین‌المللی می‌تواند به توسعه اقتصاد منطقه و ایجاد ارزش افزوده برای کشور کمک کند.

کشورهای مهم مقصد صادرات زرشک ایرانی

مقاصد مهم صادرات زرشک ایرانی به مقدار و ارزش آن‌ها عبارت است از:

• ترکیه: 73,190 کیلوگرم با ارزش 66,798 دلار.
• امارات: 30,195 کیلوگرم با ارزش 26,917 دلار.
• لهستان: 4,876 کیلوگرم با ارزش 24,380 دلار.
• روسیه: 15,330 کیلوگرم با ارزش 13,733 دلار.
• کویت: 8,067 کیلوگرم با ارزش 11,510 دلار.
• عراق: 10,143 کیلوگرم با ارزش 9,237 دلار.
• قزاقستان: 6,210 کیلوگرم با ارزش 5,560 دلار.
• قطر: 5,040 کیلوگرم با ارزش 4,537 دلار.
• بلژیک: 4,050 کیلوگرم با ارزش 4,000 دلار.
• آلمان: 2,627 کیلوگرم با ارزش 2,747 دلار.
• لبنان: 3,030 کیلوگرم با ارزش 2,710 دلار.
• گرجستان: 960 کیلوگرم با ارزش 861 دلار.
• جمهوری آذربایجان: 920 کیلوگرم با ارزش 830 دلار.
• استرالیا: 900 کیلوگرم با ارزش 806 دلار.
• نیوزیلند: 155 کیلوگرم با ارزش 465 دلار.
• ارمنستان: 150 کیلوگرم با ارزش 135 دلار.
• یونان: 146 کیلوگرم با ارزش 132 دلار.
• اردن: 100 کیلوگرم با ارزش 90 دلار.
• کانادا: 15 کیلوگرم با ارزش 14 دلار.

پیشنهاد مطالعه: سایت های مشتری یابی خارجی

انواع زرشک های صادراتی

زرشک های صادراتی ویژگی‌های متنوعی دارند. انواع زرشک ها بایستی بر اساس عوامل مختلف مانند بازار هدف، خواص محصول، نیازهای مشتریان و مقررات صادراتی برای صادرات از ایران انتخاب شوند:

• زرشک پلوریدا: زرشک پلوریدا یکی از انواع محبوب و شناخته‌شده زرشک است. میوه‌های آن بزرگ و قرمز رنگ بوده و دارای طعم ترش-ملسی هستند. این نوع زرشک برای تهیه مربا، آب زرشک و سایر محصولات فرآوری شده مناسب است.
• زرشک کرمانشاهی: زرشک کرمانشاهی میوه‌های کوچک و قرمز با طعم ترش و شیرین دارد. این نوع زرشک در آشپزی، تهیه مربا و آب زرشک استفاده می‌شود.
• زرشک گلابی: زرشک گلابی میوه‌های قرمز تا نارنجی و طعم ترش دارد. این نوع زرشک برای مصرف تازه و تهیه مربا و آب زرشک مناسب است.
• زرشک قرمز: این نوع زرشک با برگ‌های زرد در فصل پاییز بسیار جذاب است و طعم ترش ملسی دارد. برگ‌های زرشک قرمز علاوه بر مصرف غذایی به عنوان گیاه زینتی در آشپزی نیز استفاده می‌شوند.

در انتخاب نوع زرشک برای صادرات بهتر است بازار هدف و نیازهای آن را به دقت بررسی کرده و نوعی را انتخاب کنید که با شرایط و تقاضای بازار سازگاری داشته باشد.

مراحل صادرات زرشک

یک تامین کننده قابل اعتماد برای تهیه زرشک انتخاب کنید.

ترجیحات بازار مقصد را مدنظر داشته باشید و بدانید که در کشورهای عربی و حوزه خلیج فارس زرشک درشت تقاضا دارد در حالی که کشورهای اروپایی به زرشک‌های خوش رنگ علاقه دارند.

از بسته بندی مناسب مانند کارتن و کیسه‌های نایلون استفاده کنید تا زرشک را در طول حمل و نقل محافظت کند. در صورت لزوم از جعبه‌های حریری نیز می‌توان استفاده کرد.

اطلاعات مهم از جمله تاریخ تولید و انقضاء زرشک، نام کشور مبدأ و کشور هدف، کد یا شماره سریال (بسته به توافقات میان خریدار و فروشنده) را بر روی بسته بندی درج  کرده و استانداردهای لازم در صورت استفاده از برند و صادرات به کشورهایی که این استانداردها را الزامی می‌دانند را رعایت کنید.

محموله زرشک به گمرک محل تولید ارسال می‌شود اما زرشک می‌تواند از هر گمرکی در کشور برای مقصد ارسال شود. توصیه می کنیم گمرکی را که به کشور مقصد نزدیکتر است انتخاب کنید.

شرکت مورد نظر یا ترخیص‌کار باید گواهی سلامت بهداشت و نباتات را از گمرک دریافت کند. این گواهی نشانگر تایید ایران برای سلامت محصول در کشور مقصد است.

مدارک مورد نیاز محموله مانند اینویس و پکینگ لیست به گمرک تسلیم و اظهار می‌شود سپس محموله در اختیار گمرک قرار می‌گیرد.

محموله زرشک پس از تکمیل مدارک گمرکی به شرکت حمل و نقل ارائه می‌شود. شرکت حمل و نقل خدمات حمل و نقل و سایر امور مربوط به بسته‌بندی و ارسال را به مشتریان ارائه می‌دهد.

بارنامه جهت تسویه حساب نهایی دریافت می‌شود. گاهی تسویه مالی قبل از دریافت بار نیز انجام می‌شود.

مدارک و اسناد مربوط به صادرات از جمله گواهی مبدأ به اتاق بازرگانی ارائه می‌شود. گواهی مبدأ نشان دهنده محل تولید و صادرات زرشک است.

پیشنهاد مطالعه: emc در بازرگانی چیست

مجوزهای ترخیص زرشک از گمرک

برای ترخیص زرشک از گمرک در ایران ترخیص کار رسمی اداره گمرک باید مجوزهای زیر را از سازمان‌های مربوطه دریافت کند:

• مجوز فنی از وزارت جهاد کشاورزی: این مجوز برای اعلام تاریخ اعتبار مورد نیاز است.
• مجوز ارزی از وزارت جهاد کشاورزی: این مجوز برای تخصیص ارز به منظور ترخیص زرشک مورد نیاز است.
• مجوز فنی از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی: این مجوز به منظور رعایت مقررات بهداشتی نیاز است.

کد تعرفه گمرکی برای ترخیص زرشک

کد تعرفه گمرکی برای ترخیص زرشک به شرح زیر است:

برای ترخیص زرشک دانه‌دار کد تعرفه گمرکی 08109021 است. این کد تعرفه از حقوق ورودی 55% و اولویت کالایی 4 برخوردار است.

برای ترخیص زرشک بی‌دانه کد تعرفه گمرکی 08109022 است. این کد تعرفه از حقوق ورودی و اولویت کالایی برخوردار است.

مجوزهای ذکر شده و کدهای تعرفه گمرکی فوق برای ترخیص زرشک از گمرک در ایران لازم است.

قوانین تجارت زرشک در ایران

قوانین مربوط به تجارت زرشک در ایران عبارتند از:

بر اساس ماده 11 قانون حفظ نباتات مصوب 1346 ورود هر نوع نبات و قسمت‌های نباتی از جمله بذر، پیاز، قلمه، پیوند، ریشه، میوه، نهال و تخم نباتات به کشور مستلزم تحصیل پروانه قبلی از وزارت کشاورزی است. ورود کالاهای مزبور بدون پروانه مجاز نبوده و واردکننده با اخطار مواجه می‌شود تا حداکثر در یک ماه به خارج از کشور برگردانده شود. در غیر این صورت با حضور نماینده سازمان حفظ نباتات در گمرک معدوم خواهد شد.

بر اساس ماده 16 قانون مواد خوراکی و آشامیدنی مصوب 1346 ترخیص مواد غذایی، بهداشتی یا آرایشی از گمرک به شرط رعایت مقررات عمومی و داشتن گواهی بهداشتی و قابل مصرف بودن از کشور مبدأ تحصیل پروانه ورود از وزارت بهداری را لازم دارد. واردکننده نیز مکلف است برای تحصیل پروانه مزبور فرمول موادی که برای نگهداری به آنها اضافه شده را به وزارت بهداری تسلیم نماید.

بر اساس ماده 18 آیین‌نامه اجرایی قانون حفظ نباتات مصوب 1346 و ماده 5 قانون عهدنامه بین‌المللی حفظ نباتات مصوب 1389 در صورت صادرات فرآورده‌های نباتی از ایران به کشورهای خارج کارشناسان قرنطینه کالا را معاينه و در صورت سلامت کالا گواهی بهداشت نباتی صادر می‌شود.

نکات مهم در صادرات زرشک ایرانی

در صادرات زرشک ایرانی بایستی نکاتی را مد نظر قرار داد. از جمله این نکات:

حفظ کیفیت زرشک در حمل و نقل

استفاده از بسته‌بندی مناسب و با کیفیت

آشنایی با قوانین ارز و ارزیابی کیفیت کالاها در کشور مقصد

استفاده از گواهینامه‌های کیفیت و مدیریت محیطی و بهداشتی

 و داشتن خدمات پس از فروش مناسب برای رضایت مشتریان

است.

با رعایت این نکات و توجه به بازارهای هدف مانند کشورهای حوزه خلیج فارس، اروپایی و آسیایی می‌توانید در صادرات زرشک موفق باشید.