قطعا اگر وارد دنیای تجارت و بازرگانی شده اید مواجهه با مفاهیم و اصطلاحات مختلف نیز برای شما روز به روز بیشتر می‌شود. یکی از این اصطلاحات که ممکن است در مسیر تجاری‌تان با آن مواجه شوید، "دموراژ گمرکی" است. اما در مورد آن چه می دانید؟

در این مقاله از زنجیره هوشمند صادرات به بررسی این موضوع که دموراژ گمرکی چیست؟ و اهمیت آن می‌پردازیم و نکاتی را که می‌تواند به شما در پیشگیری از پرداخت هزینه‌های اضافی کمک کند مورد بررسی قرار می‌دهیم.

امیدوارم این مقاله به شما کمک کند تا با این مفهوم مهم در حوزه تجارت آشنا شوید و بتوانید از ابتدا تا انتهای مسیر تجاری‌تان از هزینه‌های بالقوه دموراژ جلوگیری کنید.

دموراژ گمرکی چیست؟

هنگامی که شما یک محموله را خریداری می‌کنید و می‌خواهید آن را از طریق حمل و نقل دریایی ارسال کنید، نیاز به استفاده از کانتینر دارید. این کانتینر کالای شما را محافظت می کند و به‌وسیله شرکت حمل و نقل دریایی اجاره می‌شود. پس از تخلیه کالا شما موظف هستید کانتینر را به شرکت مورد نظر عودت دهید.

شرکت‌های حمل و نقل دریایی معمولاً کانتینرها را با زمان مشخصی به مالکین بار یا شرکت‌های حمل و نقل اجاره می‌دهند. اگر شما به موقع اقدام به ترخیص کالا از گمرک ننمایید، باید هزینه‌هایی را به عنوان جریمه برای دیرکرد تحویل کانتینرها پرداخت کنید. این هزینه که به عنوان دموراژ شناخته می‌شود به صورت جریمه برای تأخیر در تخلیه کانتینرها اعمال می‌شود.

فری تایم در دموراژ چیست؟

زمانی که شما از حمل و نقل ترکیبی از جمله دریایی یا زمینی برای ارسال بار استفاده می‌کنید و کالاهای خود را در کانتینرهای اجاره‌ای قرار می‌دهید، یک مدت زمان مشخص برای تحویل کانتینر به شرکت حمل‌ونقل تعیین می‌شود که به آن "فری تایم" می گویند. هر چه سریع‌تر کانتینر را به شرکت حمل‌ونقل تحویل دهید، جریمه کمتری باید پرداخت کنید. این فری تایم مستقیماً بر تعیین دموراژ تأثیر می‌گذارد.

در حمل و نقل بین‌المللی، فری تایم مبدا به معنای تعداد روزهایی است که شما مجاز به دریافت کانتینر خالی رایگان از محوطه کانتینرها هستید و زمانی که باید آن را عودت دهید. همچنین فری تایم مقصد به تعداد روزهایی اشاره دارد که شما پس از تحویل بار، کانتینر را تحویل می‌گیرید، بار را تخلیه می‌کنید و کانتینر خالی را به شرکت حمل‌ونقل عودت می‌دهید. این مدت زمان معمولاً با توافق بین شرکت حمل‌ونقل و صاحب کالا تعیین می‌شود و هر چه فری تایم بیشتر باشد، احتمال دموراژ کاهش پیدا می کند.

عوامل تاثیرگذار در دموراژ شدن بار

در صادرات و واردات بار پرداخت هزینه‌های اضافی مانند دموراژ اجتناب‌ناپذیر است. برای مثال در صادرات از تایوان به ایران اگر بار مورد نظر در تایوان به تأخیر بیفتد شخصی که با شرکت حمل‌ونقل قرارداد امضا کرده است، مجبور است هزینه دموراژ را پرداخت کند. عوامل گوناگونی در ایجاد دموراژ نقش دارند که در ادامه به آن ها اشاره کرده ایم:

اختلافات بین صاحب کالا و شرکت حمل‌ونقل

مشکلات ترخیص کالا

تأخیر در ترخیص کالا نسبت به زمان تعیین شده در قرارداد

هزینه‌های معطلی و عدم آگاهی از آن‌ها توسط صاحب کالا

عدم دریافت سندهای مربوط به ترخیص کالا به موقع

توقف‌های مکرر حامل به دلیل بازرسی کانتینر توسط افراد مختلف

روش‌های کاهش هزینه دموراژ

برای کاهش هزینه‌های دموراژ می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:

هماهنگی با باربری‌های مطمئن و کاربلد برای ترخیص کالا و تخلیه آن به‌طوری که مشکلی در این مراحل به وجود نیاید.

داشتن برنامه‌ای جایگزین برای هر مرحله از جابه‌جایی و انتقال کالا برای مقابله با تاخیرهای غیرمنتظره.

داشتن اطلاعات به‌روز و کامل درباره قوانین بندر و مراحل ترخیص کالا و استفاده از کمک ترخیص‌کاران گمرکی.

انتخاب بندرگاه و مسیر مناسب با توجه به شرایط فروش و تحویل بار.

اطمینان از سلامت و صحت جزئیات کالا قبل از باربری.

بررسی دقیق بندهای بارنامه به‌منظور جلوگیری از مشکلات احتمالی.

با رعایت این نکات می‌توانید امور گمرکی را به‌طور راحت‌تر انجام داده و کانتینرها را در مدت زمان فری تایم و حتی قبل از آن به شرکت حمل‌ونقل تحویل دهید. به‌عنوان مثال با رعایت این نکات می‌توانید از پرداخت هزینه‌های گزاف دموراژ برای واردات مواد شیمیایی که معمولاً با تاخیرهای بسیاری مواجه می‌شوند، جلوگیری کنید.

محاسبه هزینه دموراژ کانتینر

هزینه دموراژ کانتینر بر اساس عوامل مختلفی محاسبه می‌شود و اغلب در قرارداد بین صاحب کالا و شرکت حمل‌ونقل قید می‌شود. این هزینه‌ها به صورت روزانه محاسبه می‌شوند و بر اساس موارد زیر تغییر می‌کنند:

نوع و سایز کانتینر: هر شرکت کشتیرانی و هر کشور ممکن است قیمت‌های متفاوتی برای دموراژ در نظر بگیرد، بنابراین نوع و سایز کانتینر تاثیر مستقیمی بر هزینه دموراژ دارد.

نوع بار و مقدار آن: بسته به نوع و حجم بار، هزینه دموراژ ممکن است متفاوت باشد. به عنوان مثال واردات موادی با حجم و وزن بالا ممکن است به دلیل نیاز به فضای بیشتر در کانتینر، هزینه دموراژ بیشتری داشته باشد.

به طور کلی هزینه دموراژ به عواملی مانند نوع و سایز کانتینر، نوع بار و مقدار آن و قیمت‌های تعیین شده توسط شرکت کشتیرانی و قوانین مربوطه بستگی دارد.