طلا یکی از قیمتی‌ترین فلزات در سراسر جهان است که مورد توجه بسیاری از افراد، به ویژه خانم‌ها، قرار دارد. این فلز گرانبها نقش مهمی در اقتصاد کشورها دارد  و به عنوان یکی از مهمترین فلزات در جهان شناخته شده است همچنین به دلیل ظاهر زیبایی که دارد، برای ساخت زیورآلات مردانه و زنانه بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد.

صادرات طلا و هر فلز گرانبها از ایران به مقاصد خارج از کشور، صرفاً با تنظیم صورتجلسه‌ای امضا شده توسط کارشناس طلا و سکه اداره نشر اسکناس و تایید بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، امکان‌پذیر است. برای صادرات طلا لازم است مجوزی از بانک مرکزی و تاییدیه‌هایی از سازمان ملی استاندارد و وزارت صنعت، معدن و تجارت دریافت شود. پس از دریافت تاییدیه‌ها از مراجع فوق، گمرک جمهوری اسلامی به عنوان یکی از نهادهای درگیر در صادرات، اجازه صادرات طلا از کشور را صادر می‌کند.

صادرات طلا، راهی برای حضور تجار و کارآفرینان کشور در بازار جهانی پر سود و جذاب فلزات گرانبها است. 

آیین نامه واردات و صادرات طلا

واردات طلا به ایران و صادرات طلا از ایران به خارج از کشور، بر اساس آیین‌نامه‌ای انجام می‌شود که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ابلاغ شده است. این آیین‌نامه شامل 10 ماده و 7 تبصره می‌باشد که در سال 1398 توسط شورای پول و اعتبار تصویب شد.

در این آیین‌نامه آمده است که فلزاتی مانند طلا، نقره و پلاتین، مشمول این آیین‌نامه هستند. ماده اول آیین‌نامه، تعریفی از فلزات گرانبها، مصنوعات فلزات گرانبها، فلزات گرانبهای ذوب شده خام و کالاهای صنعتی فلزات گرانبها (مانند مفتول، پودر، ورق و غیره) را ارائه کرده است.

طبق ماده دوم آیین‌نامه ورود و صادرات فلزات گرانبها که در سال 2008 ابلاغ شد، بانک مرکزی می‌تواند به صورت مجازی یا از طریق نمایندگی موسسات اعتباری یا اشخاص حقیقی و حقوقی که توسط بانک مرکزی تایید شده‌اند، به واردات یا صادرات فلزات گرانبها اعم از طلا اقدام کند. به عبارت دیگر، مجوز صادرات طلا در ایران به صورت انحصاری توسط بانک مرکزی صادر می‌شود و هیچ ارتباطی با وزارت امور اقتصادی و دارایی یا معامله سکه در بورس ندارد.

برای صادرات طلا در ایران، طبق تبصره ماده دوم آیین‌نامه، دریافت مجوز و ثبت سفارش در وزارت صنعت، معدن و تجارت الزامی نیست. اشخاص حقیقی یا حقوقی که مجوز تولید دارند، می‌توانند پس از اخذ تاییدیه وزارت صنعت، معدن و تجارت، نسبت به ورود فلزات گرانبها اقدام کنند.

قوانین صادرات طلا از ایران

در مورد صادرات طلا از ایران نظیر صادرات مواد معدنی، رعایت مفاد چهار قانون الزامی است که در آیین‌نامه ورود و صادرات فلزات گرانبها تعیین شده است. این قوانین عبارتند از:

• قانون پولی و بانکی کشور مصوب سال ۱۳۵۱: این قانون مشخصات عملیات پولی و بانکی را تنظیم می‌کند و در صادرات طلا نیز باید رعایت شود.
• قانون عملیات بانکی بدون ربا مصوب سال ۱۳۶۲: این قانون مبانی عملکرد بانک‌ها و موسسات مالی را تعیین می‌کند و در مورد صادرات طلا نیز رعایت می شود.
• قانون تقویت و توسعه نظام استاندارد مصوب سال ۱۳۹۶: این قانون به منظور ارتقاء استانداردهای کیفیتی محصولات و خدمات، اصول و ضوابطی را تعیین می‌کند که در صادرات طلا نیز باید رعایت شود.
• آیین‌نامه ورود و صادرات فلزات گرانبها: این آیین‌نامه توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ابلاغ شده است و شرایط و ضوابط صادرات طلا را تعیین می‌کند. برای صادرات طلا، لازم است که مجوز از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران دریافت شود و همه قوانین و مقررات مربوطه باید رعایت گردد.

همچنین، در ماده ششم آیین‌نامه ورود و صادرات فلزات گرانبها ابلاغیه سال ۹۸، نکاتی درباره قوانین صادرات طلا از ایران آمده است که عبارتند از:

• صادرات مصنوعات فلزات گرانبها توسط هر شخص حقیقی یا حقوقی در ایران، صرفاً پس از کسب مجوز از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مجاز است. همچنین، باید به همه قوانین، مقررات و ضوابط مربوطه نیز پایبند باشد.
• برای صادرات طلا، باید به میزان ارزش اظهار شده مصنوعات فلزات گرانبها، تعهدسپاری نزد بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران انجام شود. بدون تعهدسپاری، امکان صادرات طلا وجود ندارد.
• هر صادرکننده طلا می‌تواند تعهدات مربوطه را ظرف ۱۸۰ روز تسویه کند.
• صادرات فلزات گرانبها به صورت شمش استاندارد و یا ذوب شده خام به همان نسبت و میزان برای تسویه مورد قبول است.
• فروش ارز حاصل از صادرات به موسسات اعتباری یا صرافی‌های دارای مجوز از بانک مرکزی جهت تسویه تعهدسپاری صادرات طلا از ایران، قابل قبول است.
• صادرکننده مصنوعات فلزات گرانبها، از جمله طلا، مختار است که بدون نیاز به تعهدسپاری یا ارائه ضمانت نامه بانکی معتبر، با دریافت مجوز از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و از محل واردات شمش استاندارد فلزات گرانبها که از ۱۲ ماه پیش از صدور به کشور وارد کرده‌اند، به همان نسبت و میزان اقدام به صادرات مصنوعات فلزی مذکور کند.
• صادرات فلزات گرانبها به صورت شمش استاندارد ذوب شده خام و مسکوک از کشور به هر نحوی ممنوع است.

اگر قصد صادرات طلا از معادن کشور را دارید، می‌توانید با رعایت شرایط زیر اقدام کنید:

• صدور فلزات گرانبهای تولیدی از معادن 31 استان کشور، نیاز به تایید وزارت صنعت، معدن و تجارت دارد.
• در ایران، امکان فروش فلزات گرانبها به قیمت‌های رقابتی بین‌المللی وجود ندارد.
• استخراج فلزات گرانبها از معادن کشور، با اخذ مجوز بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و رعایت تعهدات ماده شش آیین‌نامه، امکان‌پذیر است.
• اگر قصد صادرات طلا و پلاتین را دارید، حداقل پنج درصد ارزش صادرات باید ارزش افزوده باشد. در صورت صادرات نقره نیز، حداقل پانزده درصد ارزش باید ارزش افزوده باشد. این درصدها، قابل تغییر با نظر رئیس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران هستند.
• اگر صادرات مورد نظر نیاز به موافقت بانک مرکزی دارد، باید طبق قوانین صادرات و واردات، در کمیسیونی تصمیم گیری شده و به تایید رئیس کل بانک مرکزی برسد.

شیوه درخواست مجوز صادرات طلا

برای ثبت درخواست مجوز صادرات طلا، بایستی به سایت بانک مرکزی در آدرس CBI.IR مراجعه کنید. روند درخواست مجوز صادرات طلا از ایران به شرح زیر است.

• متقاضی صادرات طلا بایستی یک نامه درخواست صدور مجوز صادرات طلا را به اداره نشر اسکناس و خزانه بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ارسال کند.
• محموله صادرات طلا توسط متقاضی حقیقی یا حقوقی کارشناسی، ارزیابی و ارزش‌گذاری می‌شود.
• تعهدات صادراتی بر اساس ارزش دلاری و شمش معوض استاندارد و یا طلای آب شده، به همان نسبت، انجام می‌شود.
• روند عملیاتی صدور مجوز صادرات طلا با تنظیم صورتجلسه، تضامین و تعهدات صادراتی مبنی بر بازگشت ارز حاصل از صادرات و یا شمش معوض استاندارد، پیگیری می‌شود.
• مدارک ثبتی و هویتی متقاضی باید در زمان درخواست مجوز، ارائه شود.
• مجوز صادراتی که توسط بانک مرکزی صادر شده است، به گمرک جمهوری اسلامی ایران ارسال می‌شود.

شرایط و مدارک لازم برای صادرات کالا

• متقاضی باید دارای کارت بازرگانی معتبر باشد.
• تاییدیه عیار بار صادراتی فلزات گرانبها باید از طریق سازمان ملی استاندارد ایران حاصل شود. بدون دریافت این تاییدیه، مجوز صادرات طلا صادر نمی‌شود.
• متقاضیان حقیقی باید شناسنامه و کارت ملی خود را و متقاضیان حقوقی باید اسناد هویتی و ثبتی خود را ارائه کنند.
• متقاضی صادرات طلا باید پیمان سپاری کرده و تضامین لازم را به بانک مرکزی ارائه دهن د.
• متقاضی اخذ مجوز صادرات طلا باید تضامینی به صورت یک چک به مبلغی که کارشناسان بانک مرکزی اعلام می‌کنند و همچنین تعداد سفته مشخصی که بانک مرکزی تعیین می‌کند بالای 20 درصد ارزش کالای صادراتی خود را به بانک مرکزی ارائه دهد.
• این چک و سفته‌ها به عنوان وثیقه جهت پاسخگویی به حقوق قانونی، در اختیار بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران قرار می‌گیرند. پس از ایفای تعهدات مطابق زمان مقرر، اسناد مورد وثوق آزاد شده و به شرکت صادرکننده تحویل داده می‌شوند. در غیر این صورت، به نفع بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ضبط می‌شوند.
• در جلسه امضای مجوز صادرات طلا، نماینده بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و کارشناسان طلا و جواهر اداره نشر اسکناس و خزانه بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران حضور دارند.
• پس از دریافت درخواست متقاضی، گواهی استاندارد و کارشناسی بار، مجوز صادرات طلا حداکثر ظرف 3 روز کاری صادر می‌شود. این روند بر اساس روال عملیاتی انجام می‌شود و قانون یا آیین‌نامه خاصی در این زمینه وجود ندارد. مدت اعتبار مجوز صادرات طلا از زمان صدور آن، 6 ماه است.

 در صورت تمایل به صادرات فلزات گرانبها، باید در زمانی که نقشه‌ریزی و بازاریابی می‌کنید، به نوسانات قیمت جهانی فلزات گرانبها در ماه‌های مختلف سال توجه کنید. پیش بینی قیمت طلا و پیش بینی قیمت اونس جهانی تأثیر زیادی از قیمت نفت و تحولات سیاسی و اقتصادی جهان در دهه سوم قرن بیست و یکم داشته است که باید آن را در نظر داشت.