حمل و نقل دریایی در صادرات یکی از مهم‌ترین روش‌های جابجایی کالا در تجارت بین‌المللی محسوب می‌شود. در این روش کالاها با استفاده از کشتی‌های بزرگ و کانتینرها از یک بندر به بندر دیگر منتقل می‌شوند. این روش اگرچه نسبت به حمل و نقل هوایی یا زمینی هزینه‌های کمتری دارد اما همواره با مجموعه‌ای از هزینه‌ها همراه است که صادرکنندگان باید به‌خوبی با آن‌ها آشنا باشند. این هزینه‌ها می‌توانند تأثیر زیادی بر سودآوری داشته باشند. بنابراین آشنایی با این هزینه‌ها و تفاوت‌های آن‌ها برای مدیریت بهتر منابع مالی در صادرات بسیار اهمیت دارد.

آشنایی با انواع هزینه های حمل و نقل دریایی

به‌عنوان صادرکننده ممکن است با صورت‌حساب‌های مختلفی از سوی شرکت‌های حمل و نقل یا بنادر مواجه شوید. این صورت‌حساب‌ها شامل هزینه‌های متنوعی از جمله DEMURRAGE، DETENTION و STORAGE هستند که هرکدام به دلایل خاصی محاسبه می‌شوند. اگر به‌خوبی ندانید این هزینه‌ها چه معنایی دارند یا در چه زمانی اعمال می‌شوند، ممکن است با هزینه‌های غیرضروری مواجه شوید. در ادامه این هزینه‌ها و تفاوت‌های آن‌ها را بررسی  می کنیم تا بتوانید از بروز مشکلات مالی در حمل و نقل دریایی جلوگیری کنید.

هزینه DEMURRAGE

هزینه DEMURRAGE به‌طور ساده همان هزینه‌ای است که باید بابت تأخیر در تخلیه یا بارگیری کانتینر یا کشتی بپردازید. اگر شما به‌عنوان صادرکننده کانتینر را بار زده‌اید ولی به هر دلیلی کانتینر نتواند به موقع از بندر خارج شود و یا کشتی به مقصد حرکت کند، شما باید بابت هر روز تأخیر مبلغی تحت عنوان DEMURRAGE پرداخت کنید. این هزینه به‌طور روزانه محاسبه می‌شود و بسته به تعداد روزهای تأخیر، مبلغ آن افزایش پیدا می کند. مثلاً فرض کنید کانتینری که باید ظرف ۵ روز تحویل داده شود، ۸ روز در بندر می‌ماند؛ شما باید بابت این ۳ روز هزینه اضافه بپردازید.

DEMURRAGE می‌تواند به‌طور مستقیم بر روی هزینه‌های نهایی صادرات شما تأثیر بگذارد، چرا که این مبلغ بر هزینه کلی حمل و نقل افزوده می‌شود. برای جلوگیری از این هزینه بهتر است همیشه برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشید و هماهنگی لازم را با شرکت‌های حمل و نقل و بنادر انجام دهید. اگر به موقع کانتینرها تخلیه و بارگیری نشوند، این هزینه می‌تواند به سرعت به یک مسئله بزرگ تبدیل شود.

پیشنهاد مطالعه: نحوه تنظیم بارنامه دریایی

هزینه DETENTION

هزینه DETENTION مربوط به زمانی است که کانتینر خارج از محوطه بندر قرار دارد و شما به عنوان صادرکننده، کانتینر را بیش از مدت زمان تعیین‌شده نگه داشته‌اید. زمانی که شما کانتینری را از محل بارگیری یا ترمینال بندری دریافت می‌کنید و آن را برای بارگیری به کارخانه یا انبار منتقل می‌کنید، باید ظرف مدت زمان مجاز (که معمولاً به آن Free Time گفته می‌شود) کانتینر را به بندر بازگردانید. اگر این مدت زمان سپری شود و شما کانتینر را به بندر بازنگردانید، هزینه DETENTION به ازای هر روز تأخیر محاسبه می‌شود.

مثلاً فرض کنید شما کانتینری را برای ارسال کالا از کارخانه به بندر اجاره کرده‌اید و ۷ روز فرصت دارید تا آن را تحویل دهید. اگر این کار ۱۰ روز طول بکشد، شما باید بابت این ۳ روز اضافه، هزینه DETENTION بپردازید. نکته‌ای که در مورد این هزینه مهم است، این است که برخلاف هزینه DEMURRAGE، DETENTION تنها زمانی اعمال می‌شود که کانتینر خارج از محوطه بندری باشد. برای کاهش این هزینه بهتر است به مدیریت زمان توجه ویژه‌ای داشته باشید و برنامه‌ریزی دقیقی برای بارگیری و ارسال کانتینرها انجام دهید تا از هرگونه تأخیر در ارسال جلوگیری شود.

هزینه STORAGE

هزینه STORAGE در اصل هزینه‌ای است که به عنوان حق انبارداری یا هزینه نگهداری کانتینرها در داخل محوطه بندر از شما دریافت می‌شود. این هزینه معمولاً از سوی مقامات بندری تعیین می‌شود و اگر شما نتوانید کانتینر خود را ظرف مدت زمان مشخص از بندر خارج کنید، باید بابت هر روزی که کانتینر در انبار یا محوطه بندر باقی می‌ماند، هزینه STORAGE پرداخت کنید. به عبارت دیگر STORAGE زمانی اعمال می‌شود که کانتینر شما در بندر است و به دلایل مختلفی نمی‌توانید آن را به موقع از بندر خارج کنید.

برای مثال فرض کنید کانتینری که باید پس از رسیدن به بندر تخلیه شود، به‌دلیل ناهماهنگی‌های موجود یا مشکلاتی که ممکن است در بخش‌های مختلف لجستیکی به وجود آید، چند روز بیشتر از زمان مجاز در بندر باقی بماند. در این حالت شما ملزم به پرداخت هزینه STORAGE برای هر روز اضافی هستید. این هزینه نیز می‌تواند به صورت روزانه محاسبه شود و در صورت طولانی شدن مدت نگهداری، مبلغ قابل توجهی را به خود اختصاص دهد. برای اجتناب از پرداخت این هزینه توصیه می‌شود که فرآیندهای ترخیص کالا و تحویل کانتینر را به دقت مدیریت کنید تا از هرگونه تأخیر در خروج کالاها از بندر جلوگیری شود.

پیشنهاد مطالعه: حمل بریک بالک چیست؟

مقایسه هزینه‌های DEMURRAGE، DETENTION و STORAGE

هزینه‌های DEMURRAGE، DETENTION و STORAGE هرکدام به نوعی مرتبط با زمان‌بندی نادرست و تاخیر در مراحل مختلف حمل و نقل دریایی هستند اما تفاوت‌های مشخصی دارند که باید آن‌ها را به‌خوبی درک کنید تا بتوانید به بهترین نحو از هزینه‌های اضافی جلوگیری کنید. هزینه DEMURRAGE به زمانی اشاره دارد که کانتینر پر شده و در بندر یا ترمینال برای بارگیری یا تخلیه منتظر می‌ماند. به‌عبارت دیگر این هزینه برای زمانی است که کانتینر آماده ارسال است اما به هر دلیلی هنوز حمل نشده است. در مقابل، DETENTION هزینه‌ای است که زمانی اعمال می‌شود که کانتینر خالی یا پر، خارج از محوطه بندر (مثلاً در انبار یا کارخانه شما) نگه داشته شده باشد و شما نتوانسته‌اید آن را به موقع بازگردانید.

هزینه STORAGE نیز بیشتر به عنوان هزینه انبارداری در داخل بندر محاسبه می‌شود و زمانی که کانتینر در محوطه بندری بیش از حد مجاز بماند، اعمال می‌گردد. تفاوت اصلی این سه نوع هزینه در این است که DEMURRAGE و STORAGE هر دو مربوط به زمانی هستند که کانتینر در بندر یا ترمینال قرار دارد، در حالی که DETENTION زمانی محاسبه می‌شود که کانتینر خارج از بندر است. در نهایت در هر سه حالت، مدیریت نادرست زمان و برنامه‌ریزی ضعیف می‌تواند منجر به تحمیل هزینه‌های بالایی شود که مستقیماً بر روی هزینه نهایی حمل و نقل دریایی تأثیر می‌گذارد. بنابراین مدیریت دقیق این هزینه‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد.

چگونه از افزایش هزینه‌های حمل و نقل دریایی جلوگیری کنیم؟

اولین قدم برای جلوگیری از افزایش هزینه‌های حمل و نقل دریایی، برنامه‌ریزی دقیق و مدیریت زمان است. باید دقیقا بدانید که چه زمانی کانتینر را دریافت می‌کنید، چقدر زمان برای بارگیری و ارسال آن دارید و چگونه می‌توانید فرآیند حمل و نقل را به صورت هماهنگ با شرکت‌های کشتیرانی و بنادر انجام دهید. به عنوان مثال آگاهی از زمان Free Time (زمان مجاز برای نگهداری کانتینر بدون اعمال هزینه) و استفاده بهینه از آن می‌تواند به شما کمک کند که هزینه‌های DETENTION را به حداقل برسانید. هرچه فرآیند بارگیری و تخلیه سریع‌تر و بدون تأخیر انجام شود، احتمال اینکه با هزینه‌های DEMURRAGE و STORAGE مواجه شوید، کمتر است.

یکی دیگر از نکات مهم برای کاهش این هزینه‌ها، همکاری و ارتباط مستمر با شرکت‌های حمل و نقل و مقامات بندری است. بهتر است در تمام مراحل حمل و نقل از زمان‌بندی دقیق خود مطمئن شوید و در صورت بروز هرگونه تاخیر به‌سرعت با طرفین مربوطه هماهنگ کنید. استفاده از خدمات لجستیکی حرفه‌ای و آشنایی با شرایط و قوانین هر بندر نیز می‌تواند به کاهش هزینه‌ها کمک کند. در نهایت توجه به جزئیات و مدیریت صحیح فرآیندهای صادرات و واردات، کلید اصلی جلوگیری از تحمیل هزینه‌های اضافی در حمل و نقل دریایی است.

پیشنهاد مطالعه: بارنامه سوئیچ چیست؟

کلام آخر

در مجموع مدیریت هزینه‌های حمل و نقل دریایی یکی از عوامل مهم در موفقیت صادرات است. آشنایی دقیق با انواع هزینه‌ها مانند DEMURRAGE، DETENTION و STORAGE و تفاوت‌های میان آن‌ها به صادرکنندگان کمک می‌کند تا از تحمیل هزینه‌های غیرضروری جلوگیری کنند. با برنامه‌ریزی دقیق، انتخاب مسیرهای بهینه و استفاده از تکنولوژی‌های مدیریت لجستیک می‌توان فرآیند حمل و نقل را کارآمدتر کرد و هزینه‌ها را کاهش داد. همچنین همکاری موثر با شرکت‌های حمل و نقل و بنادر و استفاده از تکنیک‌های پیش‌گیرانه، نقش مهمی در مدیریت بهتر هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری دارد.

در نهایت صادرکنندگانی که بتوانند این هزینه‌ها را به‌درستی کنترل کنند، نه‌تنها در مقایسه با رقبا مزیت بیشتری کسب خواهند کرد، بلکه می‌توانند فرآیند صادرات خود را به شکل روان‌تر و سودآورتر انجام دهند. برنامه‌ریزی هوشمندانه و همکاری نزدیک با تمامی شرکای لجستیکی، کلید موفقیت در بازارهای بین‌المللی است.